I. S. Sodiqov avtomobil yo‘llarining transport-ekspluatatsion ko‘rsatkichlari toshkent

ув

ga
G‗ildirakni f koeffitsientining chekinishi bilan dumalatganda ^{ 2}
proporsional ravishda ortadi
yengil avtomobil shinalari uchun

ув
_K = 15000–40000 N/rad,
yuk mashinalari shinalari uchun

ув
_K = 30000–100000 N/rad.

1, 2,
Chekinish burchaklari _{ } formulalar bilan aniqlanadi:

G V ²

1
_{ } 1 a
127R_э K_ув1
^; ₂
G V ²
_ 2 a
127R_э K_ув2
, (5.3)

^{Bu erda:} G₁ ^, G₂ ^{– avtomobilning oldingi va orqa o‗qlariga mos ravishda} tushayotgan og‗irligi, N;
V_a ^{– avtomobilning tezligi;}
R_э ^{– egri chiziqning radius bo‗yicha ekvivalentligi,}
R__{к р}  i_{к р }

R_э 
^пр

• 
  i_пр
  

, (5.4)

к р
Bu erda: _ – rejadagi egri chiziq bo‗yicha o‗zaro bog‗lanish koeffitsienti;

к р
_i – rejadagi egri chiziqli yo‗lning ko‗ndalang qiyaligi;

п р
_ – rejadagi o‗tish egri chizig‗iga ilashish koeffitsienti;

9. 
   
   пр
   – rejadagi egriga kirishdagi yo‗lning ko‗ndalang qiyaligi.
   

Eksperimental ma‘lumotlar shuni ko‗rsatadiki, ko‗ndalang kuch chegaralangan bo‗lsa, chekinish burchagi 1⁰ dan oshmaydigan qiymatda, shina yedirilishi 5 marta ortadi. SHu bilan birga, harakatga qarshilik ortishi tufayli qo‗shimcha dvigatel quvvati 15% ga ortadi, bu esa yoqilg‗i sarfini oshishiga sabab bo‗ladi.

Tezlikka qarab dumalanishga qarshilik koeffitsienti quyidagicha aniqlanadi:
^{fv  f01 4.510 V } , (5.5)
5 2


^{Bu erda:} f ₀ ^{– 60 km/soat gacha tezliklarda dumalanishga qarshiligi} koeffitsienti.
Yo‗l to‗shamalarining ekspluatatsion sifatlari avtomobilning yo‗l bilan o‗zaro
ta‘siri jarayonida namoyon bo‗ladi. Bu sifatlar ularning yo‗l–transport samaradorligiga ta‘siri bilan baholanadi. Qoplamaning g‗adir–budurligi, shuningdek, uning turi yo‗l transportining texnik va ekspluatatsion ko‗rsatkichlariga (tezlik, yukni etkazib berish vaqti, transport harajatlari, avtomobillarning ta‘mirlash ishlari, yoqilg‗i sarfi va shina yedirilishi), shuningdek qoplama ishlashiga sezilarli ta‘sir ko‗rsatadi. Noravon yo‗lda dinamik ta‘sir statistik ko‗rsatkichga nisbatan 1,5–3 marta ortadi. Noravon yo‗l bo‗ylab harakatlanayotganda, dumanalishga qarshilik koeffitsienti ikki o‗ushiluvchidan iborat: