I qism. Fotometriya asoslari

Fotometrik kattalik 
Energetik kattalik 
Nomlanishi va 
boshlang‘ich formulasi 
O‘lchov 
birligi 
Nomlanishi va boshlang‘ich 
formulasi 
O‘lchov 
birligi 
Nurlanish oqimi F
Yorug‘lik oqimi F 
lm 
Nurlanishning energetik 
oqimi F
e
: F
e 
= W/t 
Vt 
Yorug‘lik energiyasi
lm·s 
Nurlanish energiyasi W 
Vt·s 
Yorug‘lik kuchi J = F/ω 
kd 
Sila izlucheniya J
e
= F
e
/ω 
Vt/sr 
Yorqinlik R=F/S 
lm/m
2 
Energetik yorqinlik yoki 
nurla-nish zichligi: R
p
= F
e
/S 
Vt/m
2 
Ravshanlik V = J/Scosα 
kd/m
2 
Energetir ravshanlik
V
e
= F
e
/ωS cosα 
Vt/sr·m
2 
Yoritilganlik E = F/S 
lk 
Energetik yoritilganlik yoki 
nurlanganlik: E
e
= F
e
/ S 
Vt/m
2 
Yoritish miqdori yoki
ekspozitsiya: H = E·t 
lk·s 
Yoritishning energetik 
miqdori yoki nurlanganlik: H
e
= E
e
·t 
Vt·s/m
2 

---

45 
1.1.5.
 
Asosiy fotometrik kattliklar va birliklar 
Yorug‘lik
– ko‘z orqali bevosita qabul qilinadigan nurlanish 
(ko‘rinadigan nurlanish). 
Ko‘rinadigan nurlanish
– to‘lqin uzunligi 380 nm dan 780 nm 
gacha bo‘lgan elektromagnit nurlanish (1.2-rasm). Nm – nanometr – 
metrning milliardan bir ulushi: (1 nm = 1 m
-9
). 
Ko‘rinadigan nurlanish
– to‘lqin uzunligi 380 nm dan 780 nm 
gacha bo‘lgan elektromagnit nurlanish (1.2-rasm). Nm – nanometr – 
metrning milliarddan bir ulushi: (1 nm = 1 m
-9
). 1.1-jadvalda 
elektromagnit nurlanish va ranglarga mos to‘lqin uzunliklar, chastotalar 
va fotonlar energiyalarining diapazonlari keltirilgan.

Yoritish
– ob’ektlarni ko‘rinadigan qilish maqsadida yorug‘likni 
aniq vaziyatda ob’ektlar yonida yoki ular qurshovida qo‘llanilishi.
Chiroq
- yorug‘lik manbai. Yorug‘likni nurlantirishga 
mo‘ljallangan elektr moslama. 
Yoritkich
– bitta yoki bir nechta chiroqdan nurlanayotgan 
yorug‘likni qayta taqsimlovchi, filtrovchi va o‘zgartiruvchi hamda 
tarkibida uni va chiroqni o‘rnatish, mahkamlash uchun kerakli hamma 
detallari, elektr tarmog‘iga ulash uchun elektr zanjirlari bo‘lgan asbob. 
 
Quyosh nurlanishining to‘lqin uzunligiga bog‘liq holdagi spektral tarkibi 
380-780 nm – ko‘rinadigan qism