I qism. Fotometriya asoslari

Modifikatsiya 
– shakl o‘zgarishi, qayta o‘zgartirish, yangi 
hossalarning paydo bo‘lishi bilan tavsiflanadi. 
Yoritish – 
ob’ektlarning yonidagi yoki atrofidagi konktret 
anjomlarni ko‘rinadigan qilish maqsadida yorug‘likning qo‘llanilishi. 
Yoritilganlik. 
Yorug‘lik nurlarining tushish burchagiga bog‘liq 
holda sirtlarning qanchalik kuchli yoritilayotganligini ko‘rsatadigan fizik 
kattalik. Belgilanishi – Ye. O‘lchov birligi: luks (lk). 1 lk = 1 lm/m
2
. 
Yoritilganlik yoritilayotgan sirtga tushayotgan yorug‘lik oqimining shu 
sirt yuzasiga nisbati bilan aniqlanadi. Agar sirt zichligi 1 lm bo‘lgan 
yorug‘lik oqimi 1 kv.m yuzaga bir tekis taqsimlagan bo‘lsa, yoritilganlik 
bir luksga teng bo‘ladi. 
Yorug‘lik texnikasidagi asosiy fizik kattaliklar. 
 
Yorug‘lik oqimi, 
F. O‘lchov birligi: 
lyumen (lm).
Yorug‘lik kuchi, 
J. O‘lchov birligi: 
kandela (kd).
Yoritilganlik, 
Ye. O‘lchov birligi: 
luks (lk)
Ravshanlik, V. O‘lchov birligi: kd/m
2 
Yorug‘lik samaradorligi. 
O‘lchov birligi: lm/Vt 
Rangdan chetlashish. 
Noto‘g‘ri reproduksiya qilish natijasida 
rangning o‘zgarishi. Ayniqsa televidenie va kinoda yaqqol namoyon 
bo‘ladi. 
Rangning o‘zgacha turi
– rangning asosiy «neytral» tusidan 
og‘ishi.
Prespektiva 
– uzoqda joylashgan buyumlarning olis ko‘rinishi. 
Olisdagi buyumlarning o‘lchamlari va tashqi ko‘rinishining o‘zgarishi. 
Pigment 
– bo‘yoq –hayvonlar va o‘simlik to‘qimalarining 
tarkibida bo‘ladigan va ularga rang beradigan bo‘yovchi moddalar. 
Sirtning rangi
– buyumning fakturasi bilan umumiylikda idrok 
qilinadigan rang. 
Nurlarning sinishi. 
Optik shaffof muhit ichidan o‘tayotgan nurlar 
harakat traektoriyasining o‘zgarishi. Sinish burchagi optik muhit 
qalinligiga bog‘liq bo‘ladi.
Prosnovka 
– kontrast ranglar oralig‘idagi och yoki to‘q 
poloskalar. 

---

283