I. Og‘zaki nutq: Tarix va zamonamiz. Ulug’ ajdodlar. Intellektual yoshlar – kelajak podevori. ▲ 1-topshiriq

Juft so’zlar imlosi

Juft so’zlar – ma’no jihatidan bir-biriga yaqin so’zlar, sinonimlar, antonimlar, qarindoshlik ma’nosidagi so’zlar va butun-qism ma’nosini bildiruvchi so’zlar o’zaro juftlashadi. Ular orqali so’zlarning ma’nosi umumlashadi, ayrim hollarda ma’no doirasi kengayib yangi ma’no kasb etishi mumkin. Mas: Qozon-tavoq, omon-eson, kecha-kunduz, tog’-tosh.
Ma’nodosh so`zlar
Mа’nоdоsh so’zlаr (sinоnim) tаlаffuzi vа yozilishi hаr хil, lекin mа’nоlаri bir-birigа yаqin bo’lgаn so’zlаrdir. Mаs: yаnglish - nоto’g’ri, хаtо. Каsаl – bеmоr , bеtоb, хаstа. Bir umumiy mа’nоsi bilаn o’zаrо bоg’lаnuvchi so’zlаr guruhi sinоnimiк qаtоr dеyilаdi. Sinоnimiк qаtоrdа o’z guruhidаgi so’zlаrgа nisbаtаn аsоsiy lекsiк mа’nоni ifоdаlоvchi, fаоl qo’llаnuvchi bоsh so’z аjrаlib turаdi. Mаs: bеmоr, хаstа, каsаl. bеtоb sinоnimiк qаtоrdаgi bоsh so’z «каsаl» so’zidir.

▲ 3-mashq. Quyidagi qaysi so`zlar birinchi qo`shilib yoziladigan, ikkinchi ajratib yoziladigan so`zlarni keltiring.

Kul rang, umid baxsh, yuz ming, Oq qo`rg`on, Uch tepa, O`rta Chirchiq, Paxta obod, beda poya, makka jo`xori, beshik terbatar, qat’iy nazar, hech kim, shifo xona, jumlai jahon, etim xona, umum jahon, bag`ri keng, oynai jahon.

▲ 4-mashq. Quyidagi juft so`zlar ishtirokida gaplar tuzing.

Aka-uka, do`st-dushman, mehr-oqibat, sihat-salomatlik, shirin-shakar, savol-javob

▲ 5-mashq. Quyidagi matnni o`qing. Tagiga chizilgan so`zlarning ma’nodoshini topib, daftaringizga qayd eting.