I маъруза машғулотлари


Конкрет ва абстракт ҳақиқат



Download 424,93 Kb.
bet63/157
Sana16.03.2022
Hajmi424,93 Kb.
#495318
1   ...   59   60   61   62   63   64   65   66   ...   157
Bog'liq
Falsafa maruza

Конкрет ва абстракт ҳақиқат. Агар ҳақиқатга жараён деб қараб унга унинг ривожланиши нуқтаи назаридан ёндашиладиган бўлса, бу ҳолда конкрет ҳақиқатга абстракт ҳақиқат қарама-қарши қўйилади. Абстракт ҳақиқат – бу тўлиқ бўлмаган, ривожланмаган, биртомонлама ҳақиқат, конкрет ҳақиқат эса, аксинча, - тўлиқ, ривожланган, кўптомонлама ҳақиқат. Ҳар қандай ҳақиқат, у билиш жараёнида ривожланиб борганлиги сабабли, абстрактликни ҳам, конкретликни ҳам ўз ичига олади. Ҳақиқат ўз ривожининг кейинги босқичига нисбатан абстракт ва илгариги ривожланиш босқичига нисбатан конкретдир. Ҳақиқатга дарҳол эришиб бўлмайди; унга эришиш билишнинг қийин, кўп босқичли жараёнидир.
Дунёни билиш – бу нафақат назарий, балки ҳаётий, амалий жараёндир. Фалсафий нуқтаи назардан қараганда, инсониятнинг амалиёти – бу инсониятнинг табиатни онгли равишда ва мақсадга мувофиқ тарзда ўзгартиришга қаратилган фаолиятидир, бу инсониятнинг ижтимоий-тарихий шароитлар билан бирга қаралган меҳнат жараёнидир. Амалиёт ҳамиша ижтимоий ҳарактерда бўлади, кишилар ўртасидаги алоқа ва муносабатларсиз амалиёт бўлиши мумкин эмас. Амалиёт тарихийдир, у қуршаб турган табиатни ҳам, инсоннинг ўзини ҳам, кишиларнинг турмуш шароитини ҳам ўзгартиришдан иборат.
Гносеологик категория сифатида амалиёт субъект билан объект ўртасидаги шундай муносабатни ифодалайдики, бунда субъект объектни бирон-бир жиҳатдан ўзгартириш мақсадида унга онгли равишда таъсир кўрсатади. Амалий фаолият жараёнида, объектнинг ўзгариши таъсири остида субъект ҳам ўзгаради, унинг амалий қобилияти ва малакаси чуқурлашади, фикрлаш доираси кенгаяди, онги ва хотираси бойийди, дунёқараши ўзгаради.
Билиш жараёни ижтимоий-тарихий амалиёт натижасида ва воситасида содир бўлади. Кишиларнинг амалий фаолияти ўзи ўзгартиришга қаратилган объектга ва ўзи эришмоқчи бўлган мақсадга боғлиқ ҳолда турли шаклларда намоён бўлади. Энг кенг, фалсафий маънода, амалий фаолиятдаги кишиларнинг объектга нисбатан конкрет-тарихий бирлиги бўлган жамият амалиёт субъекти бўлиб чиқади. Бунда объектив реалликнинг одамлар таъсир ўтказадиган томони эса амалиёт объекти бўлади. Моддий ишлаб чиқариш ва жамиятдаги ижтимоий муносабатларнинг ўзгариши амалиётнинг энг муҳим шаклларидир.
Амалиёт назарий билимдан юқори туради. У нафақат умумийлик, балки бевосита воқелик ҳислатига эга. Амалиётда асосий қарама-қаршиликлар – идеал қарама-қаршилик (субъектив реаллик сифатида) ва моддий қарама-қаршилик (объектив реаллик сифатида) – бирга қўшилишади. Амалиёт – бу воқеликни инсоният олдида турган мақсадларга мувофиқ тарзда узлуксиз ўзгартириш жараёнидир. Агар жамиятда бирон-бир амалий эҳтиёж пайдо бўлса, бу билиш жараёнига ўнлаб университетларга қараганда кўпроқ асос бўлади, чунки амалиёт эҳтиёжлари илмий билишнинг ўзини олға силжитади.
Амалиёт билиш ҳақиқатлигининг асосий нуқтаси, ҳаракатлантирувчи кучи, мақсади ва мезонидир.
Ижтимоий амалиёт инсон билишининг мақсади ҳамдир. Чунки инсон ўз билиши натижаларидан, ҳосил қилган билимларида доимо ўз амалий ижтимоий фаолиятларида ўз мақсадларини амалга ошириш учун фойдаланади. Шу асосда улар ўз олдиларига қўйган мақсадларини амалга оширадилар.


Download 424,93 Kb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   59   60   61   62   63   64   65   66   ...   157




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish