I қисм. Машинасозлик технологияси асослари I боб. Машиналарни ишлаб чиқариш

Иссиқлик таъсири натижасида технологик тизимнинг эластик деформацияланишидан келиб чиқадиган хатоликлар. Дастгоҳнинг тўхтовсиз ишлаши натижасида технологик тизимнинг барча элементлари аста секин қизий бошлайди ва ишлов беришнинг ўзгарувчан систематик хатоликларини туғдира бошлайди.

Д
2.4-расм. Токарлик дастгощининг марказларида ишлов беришда олдинги бабканинг =изиши натижасида унинг ы=ининг горизонтал йыналиш быйича силжиши



айл/мин

Вакт

Дастгохни

киздириш
астгоҳларнинг иссиқдан деформацияланиши. Дастгоҳларнинг ва уларнинг алоҳида қисмларининг (шпиндель бабкалари, столлар, станина ва бошқалар) қизишининг асосий сабаблари дастгоҳларнинг ҳаракатланувчи механизмларидаги (подшипниклар, тишли узатмалар), мавжуд гидроюритма ва электр қурилмаларида ўрнатилган электр моторлардаги ишқаланишлари ҳамда совитувчи суюқликнинг кесиш зонасидан иссиқликни ўзи билан бирга олиб кетишидир.

Шпиндель бабкаларининг қизиши ишлов беришнинг аниқлигига катта таъсир кўрсатади. Дастгоҳнинг ишлаши натижасида шпиндель бабкалари аста-секин қизий бошлайди ва бу қизиш вертикаль ва горизонталь йўналишлар бўйлаб тарқала бошлайди. Бунда қизиш температураси бабкалар корпусларининг турли нуқталарида 10С дан 50С гача бўлади. Энг катта температура шпинделнинг ва тез айланадиган валларнинг подшипниклари олдида бўлиб, уларнинг ўзлари ўрнатилган корпус деталининг ўртача температурасидан 30-40 фоиз юқори температурада бўлади. 2.4-расмда токарлик дастгоҳининг марказларида ишлов беришда олдинги бабкаси ўқининг горизонтал йўналиш бўйлаб силжиши кўрсатилган.
Т

2.5-расм. Кескичнинг танаффус билан ишлашида =изишдан унинг деформацияланишига таъсири: