I ham dam ov, Z. Bobom uradov, E. Hamdamova

2.  Konsentratsiyalash  funksiyasi.
  Tirik  organizmlar  tomonidan  atrof- 
muhitga  tarqalgan  kimyoviy  ele ment larning  to‘planishidir. 
Masalan: 
o'simliklar  fotosintez  jarayonida  kimyoviy  elementlami  tuproqdan  (kaliy, 
fosfor,  azot,  vodorod  va  boshqalarni)  havodan  uglerod  olib,  hujayrada  or- 
ganik  moddalar  hosil  qiladi.  Jamg‘arish  funksiyalari  tufayli  tirik  or­
ganizmlar  ko‘p  miqdorda  cho‘kma jinslami,  masalan:  bo‘r,  ohak jinslarini 
hosil  qiladi.
3.  Oksidlanish  -  qaytarilish  funksiyasi.
  O'zgaruvchan  valentlikka  ega 
bo'lgan  kimyoviy  elementlaming  ternir,  oltingugurt,  marganes,  azot  va 
boshqalarni  aylanishini  ta’minlaydi.  Masalan:  Tuproqdagi  ximosintezlovchi 
bakteriyalar  ana  shu jarayonlarni  amalga  oshiradi.  Shuning  natijasida  H2S 
ternir  rudasining ba’zi turlari  har  xil  azot  oksidlari  hosil qiladi.
4.  Biokim yoviy  funksiyalari
  —  tirik  organizmlarning  hayot  faoliyati 
davomida  va  ulaming  o ‘limidan  keyin  biokimyoviy  jarayonlarni  ta’min­
laydi.  Bu  funksiya  natijasida  organizmlarning  oziqlanishi,  nafas  olishi, 
ko'payishi,  o‘lgan  organizmlarning  parchalanishi,  chirishi  kabi  jarayonlar 
bo'lib turadi.
3.  Tirik  organizmlarning  xilma-xilligi  va  ularning  yer  sharida  tarqalishi,