I. H. Hamdamov, S. A. Abilova hozirgi zamon tabiiy fanlar konsepsiyasi



Download 6,21 Mb.
Pdf ko'rish
bet77/135
Sana28.04.2022
Hajmi6,21 Mb.
#586386
1   ...   73   74   75   76   77   78   79   80   ...   135
Bog'liq
Hozirgi zamon tabiiy fanlar konsepsiyasi. Hamdamov I.H, Abilova S.A

Cho‘l va uning tabiati. 
M arkaziy Osiyoning c h o ‘l zonasi Kaspiy dengiz 
qirg‘oqlaridan tortib, sharq to m o n T yan-S han etaklarigacha va G ‘arbiy 
Xitoy c h o ‘llarigacha borib yetadi. Bu zonaning iqlimi keskin ko ntinen tal, 
sutkalik va yillik haroratlari juda o'zgarib turadi. Yozda harorat 50 °C gacha 
yetishi m um kin, qishda sovuq janubda - 3 0 °C, shim olda - 4 0 °C gacha
119


yetadi, havoning o ‘rtacha namligi 50—60 % ni tashkil etadi. Yoz oylarida u 
1 5 -3 0 % gacha tushadi. Yillik yog‘inning m iqdori 8 0 -2 0 0 m m ni tashkil 
etadi. T uprog‘i och yoki t o ‘q b o ‘ztuproq b o ‘lib, c h o ‘lning pastqam jo y- 
la rid a k o ‘p in c h a s h o ‘rx o k y e rla r h am u c h ra y d i. C h o ‘1 z o n a s id a
E .P.K orovinning m a’lum otiga ko ‘ra 1600 o ‘simlik turlari o ‘sadi.
Bu yerlarda o ‘sadigan o ‘sim lik va hayvonlar issiqlik va suvsizlikka o ‘ta 
chidam li b o ia d i va ularning shu sharoitga m oslashgan biologik xususiyatlari 
yaxshi rivojlangan. 0 ‘sim lik ildizlari, m asalan, yantoq va qorasaksovulda 
15—18 m etrga yetib boradi. Yoki qumli ch o ‘llarda o ‘suvchi juzg‘in (kandim ) 
o ‘simligining ildizi chuqurlikka 2 m gacha borsa, eniga (gorizontaliga) 20m 
gacha borishi m um kin. C hunki qum li c h o ‘llarda 2 m chuqurlik qatlam ida 
doim o o ‘sim liklar u ch u n nam lik yetarlidir. Barglari odatda m ayda, yalti- 
roq, m um sim on qoplam aga ega.
Saksovulda esa barglari reduksiyalashgan tangachasim on b o ‘ladi. Barg 
vazifasini bir yillik yashil novdalari bajaradi. Jonivorlardan sudralib yuru- 
vchilar (kaltakesaklar, echkiem arlar, ilonlar) u m um an suvsiz yashay- 
dilar. U lar tashnalikni ovqatdagi suv hisobiga qondirishadi. U lardan tashqari 
toshbaqalar, kalam ushlar, yum ronqoziqlar, sahro qushlari, tulkilar, jay- 
ronlar, sayg‘oqlar, qum quyonlar va hokazolar. C horva m ollaridan asosan 
qorako‘l q o ‘ylari, otlar, echkilar va shu kabi hayvonlar boqiladi.

Download 6,21 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   73   74   75   76   77   78   79   80   ...   135




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish