I. H. Hamdamov, S. A. Abilova hozirgi zamon tabiiy fanlar konsepsiyasi

Statsionar holat nazariyasi. 
Bu nazariyaga ko'ra yer qachonlardir hosil 
bo'lm agan. balki u doim o bo'lgan, shuning uchun unda hayot ilgaridan 
bo'lgan. Bunda hayot kam dan-kam o'zgargan. O 'sim lik va hayvon turiari
133

---

yer yuzida yashagan. Arxiyepiskop A shem ing fikricha, yem ing yoshi 6000 
m lrdga teng. Biroq hozirgi zam o n olim larining fikricha, yerning yoshi 4,5— 
5 m lrd ga tengdir. Bu nazariyaga k o ‘ra, qazilm a holda topilgan o'sim lik va 
hayvon turlari hozirgi kunda yashayotgan o'sim lik va hayvonlam ing kelib 
chiqish holatini isbotlab berolm aydi. Paleontologiya m a ’lum otlarini ular 
inkor qilishadi.
4. Panspermiya nazariyasi. 
Bu nazariya hayotning birlamchi holda paydo 
b o ‘lish m exanizm ini tushuntirishni istamaydi. Y a’ni bu nazariya tarafdor- 
larining fikricha, hayot to ‘satdan (birdaniga) paydo b o lg a n , shuning uchun 
buni hayotning paydo bo'lishini tushuntiruvchi nazariya deb atash m u m ­
kin emas. Bu nazariyaga k o ‘ra, 
h a y o t
galaktikaning turli joylarida va har xil 
vaqt ichida bir m arta yoki b ir necha m arta paydo b o ‘lgan b o ‘lishi m um kin. 
U lar ana shu fikrlarining tasdig‘i sifatida yer yuzining u yoki bu joylarida 
paydo bo'layotgan n o m a ’lum uchuvchi obyektlarga (N U O ) va ular bilan 
go'yoki uchib kelayotgan o ‘zga sayyoraliklar bilan bo'lgan uchrashuvga 
asoslanadilar. Shuni aytish lozim ki, am erikalik va sobiq Ittifoq olim lari­
ning koinot sohasidagi tekshirishlarida bizning quyosh sistem am izning bi- 
ror joyida hayotning borligi t o ‘g ‘risidagi m a ’lum otlar deyarli y o ‘q.
5. 
Bioximik evolyutsiya nazariyasi. 
A stronom lar, geologlar va biologlar- 
ning hisobicha, yem ing paydo bo'lganiga 4 ,5 - 5 mlrd. yil bo'lgan. Ko'pchilik 
biologlarning tushunchasicha, planetam izning hozirgi holati uning d ast­
labki paydo bo'lg an vaqtidan keskin farq qiladi. Dastlabki vaqtlarda uning 
harorati ju d a baland 4000—8000 °C bo'lgan va planetaning asta-sekin so- 
vushi natijasida uglerod va qiyin eriydigan m etallar to ‘planib (kondensat- 
siyalanib) yer p o ‘stlog‘ini hosil qilgan. Shunga k o ‘ra yer yuzasi ochiq 
(yalang‘och) va notekis bolgan .V u lq o n lam in g faol harakati natijasida yer 
p o ‘stlog‘i doim o harak atda b o ‘lib, uning yana sovushi natijasida siqilib, 
b o ‘rtm alar va chuqurliklarni hosil qilgan. 0 ‘sha davrlardagi atmosfera hozirgi 
yer atm osferasiga m utlaqo o ‘xsham agan.
Yengil gazlar, ya’ni vodorod, geliy, azot, kislorod va argonlar atm os- 
feradan uzoqlashganlar. Biroq bu elem entlardan tashkil topgan oddiy birik­
m alar planetada qolgan. B unday oddiy birikm alarga suv, am m iak, uglerod 
ikki oksidi ( C 0 2 ) va m etallar kiradi. Y er harorati 100 °C pastga tu sh m a- 
guncha suv asosan bug* holatda bo'lgan.
Yerda hayotning paydo