I bob. Yadroning magnit momenti

XULOSA
Ushbu kurs ishi yadroning magnit momenti va yadro magnit momentini Shimdt modeliga ko’ra hisoblashga bag’ishlangan. Kurs ishi kirish, asosiy qism, xulosa, foydalanilgan adabiyotlar ro’yxati, kabi bo’limlardan tashkil topgan. Kirish qismida O‘zbekiston Respublikasi Prezidentining 2021-yil 19-martdagi “Fizika sohasidagi ta’lim sifatini oshirish va ilmiy tadqiqotlarni rivojlantirish chora-tadbirlari to‘g‘risida”gi qaroridan bazi ma’lumotlar keltirilgan. Kurs ishida avvalo yadro, yadro tuzilishi, yadroning magnit momenti, yadroning spini, yadroning kvadrupol elektr momenti va Shimdt modeliga ko’ra hisoblash haqida ma’lumot berilgan.
XIX asr oxirlariga qadar atom tuzilishi haqida hech narsa ma'lum emas edi. 1896-yilda A.Bekkerel radioaktivlikni kashf etdi. Radioaktiv nurlanishlarning fotoplastinkaga ta'sir etishini va ionlashish xususiyatlarini aniqladi. Ikki yildan so'ng P. Kyuri va M. Skladovskaya Kyurilar uran tuzlarining ham radioaktivlik xususiyatiga ega ekanligini aniqladilar. Radioaktivlik yemirilish vaqtida uch xil ( , , ) nurlanish vujudga kelishi va nurlanish intensivligi tashqi ta'sirlarga (temperatura, elektromagnit maydon ta'siri, deformatsiya) bog'liq emasligini aniqladilar. Atom yadrosi massa, zaryadga ega bo'lish bilan birga harakat miqdori momenti - spinga va unga bog'liq bo'lgan magnit momentga ham ega bo'lish kerak. Yadroning spinga ega bo'lishligini 1928-yilda Pauli bashorat qilgan edi. Haqiqatan ham, yadroning spinini spektral chiziqlaming o'ta nozik strukturasi bilan tushuntirildi.
1937-yilda Shmidt yadro spini va magnit momenti yadrodagi toq nuklonning to'la momentidan iborat degan bir nuklonli modelni yaratdi. Bu modelga ko'ra, yadro spini va magnit momenti yadroda juftlanmagan toq nuklonning orbital va xususiy spini va magnit momenti dan iborat deb qaraydi.
Yadrolar magnit momentidan tashqari yana elektr momentga ham ega bo'ladi. Yadroning elektr momenti unda elektr zaryadning taqsimlanishiga bog'liq. Bir-biridan masofada joylashgan har xil ishorali zaryaddan tashkil topgan sistema dipol deyilar edi. Yadroning ichki elektr kvadrupol momenti atom energetik holatlarining o'tanozik strukturasidagi ajralishlarga sabab bo'la olmaydi. Elektr kvadrupol momentini o'lchash uchun yadroning kulon uyg'onish hodisasidan foydalaniladi.
Respublikamizda ta'lim va tarbiya sohasidagi islohotlar bugungi dolzarb, ertangi taqdirmizni hal qiluvchi muammoga aylanmoqda. Jamiyatimizning yangilanishi, hayotimiz taraqqiyoti va istiqboli, amalga oshirilayotgan islohotlar rejasining samarali taqdiri – bularning barchasi, avvalombor, zamon talablariga javob beradigan yuqori malakali, ongli mutahassis kadrlar tayyorlash muammosi bilan chambarchas bog'liq. Bu kurs ishi aynan shu ongli mutahassis kadrlar uchun kerak bo’ladigan bilimlarni egallash va o’rganish uchun dasturamal bo’ladi deb umid qilaman .