I bob. Sifatning ma’noviy turlari talqini

Siz jigarrangni yoqtirsangiz, bilingki, siz oʻjarsiz. Bundan tashqari sergʻayrat va qoʻrqmas shaxssiz. Nima boʻlganda ham oldingizga qoʻygan maqsadga erishasiz. Lekin, siz jigarrangni yoqtirmasangiz bu tiyrak aql, zehn va kuchli rivojlangan yumor xususiyatlardan darak beradi. Siz yolgʻizlikni qiyinchilik bilan boshdan kechirasiz va shuning uchun yaqinlaringiz kamchiliklariga matonat bilan bardosh bera olasiz.
Bu kabi psixologik testlar va tadqiqotlar , albatta, barchaning e’tiborini tortadi. Sababi, har bir shaxsning oʻzi va boshqalarning oʻziga xos xususiyatiga , ruhiyatiga va xarakterini oʻrganishga qiziqishi yuqoridir. Bu qiziqish asosida nafaqat yoqtirgan rangiga qarab, balki qaysi oyda yoki faslda tugʻilganligiga qarab ham shaxsning xarakterini aniqlaydigan psixologik testlar ham paydo boʻlib, keng tarqaldi. Nafaqat, psixologik kitoblarda, balki gazeta-jurnallarda, ijtimoiy tarmoqlarda ham bunday testlarni uchratishimiz mumkin. Hattoki, Akademik litseylarning II kurs oʻquvchilari uchun yaratilgan HOʻAT darsligidagi “SIFAT VA UNING USLUBIYATI” mavzusida keltirilgan mashqlarning birida ham rang-tus sifatlariga oid psixologik matn keltirilgan . Oʻqituvchi oʻquvchilarga rang-tus sifatlarini oʻrgatishi uchun bu ayni muddaodir. Quyida darslikdagi mashqning matnini keltiramiz:
245-mashq. «Ranglar jilosi» deb nomlangan matnni oʻqing, sifatlarini topib ularning uslubiy xossalarini belgilang.
Oq rang tozalik, musaffolik, iffat, yorugʻlik, donishmandlik, haqiqat va ezgu — iroda ramzidir. Bular oq rangning bir jihati, biroq boshqa jihatiga koʻra u mota’m, oʻlim, qoʻrqoqlikni ifodalaydi. Yaponiya va Xitoyda aynan oq rang mota’m va qaygʻu rangi hisoblanadi.
Qora rangli kiyim kiyishni yoqtiruvchi odam hamma narsalarga qarshi, oʻjar. Isyon bilan hammasidan voz kechishni istaydi. Bu holat kishining kuch toʻplashi uchun vaqtincha chekingan, tin olgan davriga muvofiq keladi. Qora rangning ijobiy sifatlari ham yoʻq emas: masalan, nikoh toʻylarida kuyovning qora kastum-shimda boʻlishi yoki qora kastum-shimning rasmiy marosimlarda kiyilishi bu rangning obroʻ-e’tibor, tantanavorlik ramzi ekanligini ham ifodalaydi.