I bob O'zbekistonda bozor iqtisodiyotiga o'tish zarurati va uning o'ziga xos jihatlari va tomonlari

2-jadval 

O'zbekistonda kichik biznes va xususiy tadbirkorlikning rivojlanishi (% 

hisobida) 

Kichik biznes va xususiy tadbirkorlikning 

ulushi 

2000 yil 

2005 yil 

2010 yil 

                     

9

 

Karimov I.A. O’zbekiston iqtisodiy islohotlarni chuqurlashtirish yo’lida. -T., «O’zbekiston», 1995,313-b 

  

---

21 

 

YaIMda 

31,0 

38,2 

52,5 

Sanoatda 

12,9 

10,0 

21,1 

Ish bilan band bo'lganlarning umumiy sonida 

49,7 

64,8 

74,3 

Eksportda 

10,2 

6,0 

13,6 

Mamlakatimizda  o'tgan  20  yil  ichida  tashqi  savdo  aylanmasi  805,6  million 

AQSh  dollaridan  21,8  milliard  dollarga,  ya'ni  27,1  barobar  o'sdi.  Jumladan,  eksport 

hajmi 442,7 million dollardan 13,1 milliard dollarga, yoki 29,5, import 362,9 million 

dollardan  8,8  milliard  dollarga  yoki  24,2  barobar  ko'paydi.  Ayni  paytda  tashqi 

savdoning ijobiy saldosi 79,8 million dollardan 4,2 milliard dollarga, ya'ni 53 barobar 

ortdi.  Bu  oltin-valyuta  zaxiralarimizning  muttasil  o'sishi  va  milliy  valyutamiz 

barqarorligini  ta'minlashga  ham  xizmat  qilmoqda.  Eksport  va  importning  tarkibi 

keskin  o'zgardi.  Mustaqillikgacha  O'zbekiston  chetga  xom  ashyo  chiqaradigan  va 

tayyor  mahsulotlar,  asosan,  iste'mol  mollarini  olib  keladigan  mamlakatdan  bugun 

qo'shimcha  qiymat  yuqori  bo'lgan  tayyor  mahsulotlarni  tobora  ko'p  va  keng  eksport 

qilayotgan,  ishlab  chiqarishni  texnik  va  texnologik  modernizasiya  kilishga 

muljallangan  texnika  va  asbob-uskunalarni  import  qiladigan  mamlakatga  aylandi. 

Mashina va uskunalarning import  tarkibidagi ulushi izchil o'smoqda: 1990 yilda 12,1 

foizni  tashkil  qilgan  bo'lsa,  2010  yilda  44,1  foizgacha  yetdi.  Eksportning  tarkibi 

diversifikasiya  qilinishi  natijasida  paxta  tolasi  ulushi  jiddiy  kamaydi.  Uning 

eksportdagi ulushi 1990 yilda 59,7 foizni tashkil etgan bo'lsa, 2010 yilda 11,3 foizdan 

oshmadi.  Oziq-ovqat  mahsulotlari  importa  o'tgan  davr  mobaynida  48,9  foizdan  10,9 

foizga tushdi. 

Tashqi  savdo  geografiyasi  ham  diversifikasiyalashdi.  Ilgari,  birinchi  navbatda, 

sobiq  ittifoq  tarkibidagi  respublikalar  va  sosialistik  lagerga  kiruvchi  mamlakatlar, 

sosialistik  yo'nalishni  tanlagan  davlatlar  bilan  tovar  ayirboshlash  va  savdo-sotiq 

amalga oshirilishi shart bo'lgan

10

.