I bob. O’zbek va ingliz tillarida konchilik va metallurgiya terminalogiyasining nazariy asoslari

SbAgPrAc Q1fQ1tSbOb

1. 
   Non-metals sintaktik birligi substansiallikni (Sb) va form -agentlik munosabatini (Ag) ifodalaydi.
   
2. 
   Sintaktik birlik form jarayon va harakat (PrAc) sintaksemadir.
   
3. 
   sifat vazifasidagi negative sintaktik birlik kvalifikativlik sintaksema va u QlfQlt kabi belgilanadigan elements substansial obyektiv sintaksemasidir.
   
4. 
   sintaktik birlik elements substansial obyektiv sintaksema va form -ob'ektivlik-SbOb munosabatini ifodalaydi.
   

Nonmetals are hydrogen, helium, nitrogen, oxygen
1) 1 2 3 4 5
y.m.l (yunksional m)

2) NP₁ * HNP₂
S cS k.m.l (komponental m.)
Yuqoridagi modullarni tahlil qiladigan bo’lsak, Yadro predikativ 1 (NP₁) komponenti o’rnida kelgan Nonmetals elementi uyushiq yadro predikativ 2 (HNP₂) komponentlari o’rnida kelgan hydrogen, helium, nitrogen, oxygen elementlari bilan o’zaro predikativ aloqa asosida bog’langan. Uyushiq yadro predikativ 2 o’rnida kelgan komponentlar (HNP₂ – hydrogen, helium, nitrogen, oxygen) esa o’zaro koordinativ aloqa asosida bog’langan. Nonmetals elementi ot ya’ni Subject (S) hisoblanib gap boshida kelgan. Hydrogen, helium, nitrogen, oxygen bog’lama bilan kelgan Ot (S) elementlari Nonmetals (S) elementi bilan bog’lama fe’l bilan bog’lanib gap oxirida kelgan.
Xuddi shu gapni sintaksem tahlil qiladigan bo’lsak:
Nonmetals are hydrogen, helium, nitrogen, oxygen
Scb * Id₁ * Sb Id₂ (sintaksem tahlil)
Nonmetals sintaktik birligi substansiallikni (Sb) va Are hydrogen, helium, nitrogen, oxygen – aniqlangan (identified (Id₁)ni ifodalaydi. chunki are hydrogen, helium, nitrogen, oxygen elementlari substansial aniqlanmish (substantial identifier (Sb Id₂)) sintaksemdir.
Tahlillar natijalariga ko'ra, komponental va yunksional modellar asosidagi komponent va sintaksem tahlillari bir qator afzalliklarga ega degan xulosaga kelish mumkin:
1. Gapning sintaktik birliklarining shakl va mazmunining o‘ziga xos xususiyatlarini komponent va sintaksema tahlillari yordamida aniqlash mumkin.
2. Komponentiy tahlilning asosiy vazifasi sintaktik birliklar orasidagi yoki o‘rtasidagi sintaktik bog‘lanishlarni aniqlash va gap tarkibida aniqlangan sintaktik birliklarni farqlashdan iborat.
3. Sintaksema tahlilining eng muhim jihati shundan iboratki, komponentlarning bir xil komponent va bog‘lovchi modellariga ega bo‘lgan gaplar gap tarkibida sintaktik birliklarning turli kategoriyali differensial sintaktik-semantik belgilariga ega bo‘lishi mumkin.
4. Gapning tarkibiy va sintaksema tahlillari bir-birini to‘ldirishi mumkin bo‘lib, bu gap tarkibidagi sintaktik birliklarning shakl va mazmun mohiyatini tushuntirish uchun katta imkoniyat yaratadi.