I bob. Mexanik harakat haqida umumiy ma’lumotlar 1-§. Jismlarning harakati mexanik harakat

Havoda oksidlanmaydigan platina va iridiy qotishmasidan tay­
yorlangan, massasi 1 kg ga teng bo‘lgan silindr massa etaloni 
deb  qabul qilingan.
Uning asl nusxasi Parij yaqinidagi Sevr shaharchasidagi Xalqaro o‘lchov-
lar byurosida saqlanadi. 

---

78
Dinamika asoslari
Jism massasi gramm (g), sentner (sr), tonna (t) kabi birliklarda ham 
o‘lchanishini bilasiz. Jismlar massasini shayinli va boshqa turdagi tarozilar 
yordamida o‘lchash mumkin.
Jismlar sistemasining massasi
Massa skalyar kattalikdir. Bir nechta jismning umumiy massasini to-
pish uchun har qaysi jism massasi to‘g‘ridan-to‘g‘ri qo‘shiladi. Masalan, 
qaralayotgan sistemada m
1
 va m
2
 massali ikkita jism mavjud bo‘lsin. Bu 
jismlar sistemasining massasi m  =  m
1
 + m
2
 ga teng bo‘ladi. Agar sistema 
m
1
,  m
2
,  m
3
, . . , m
n
 massali n ta jismdan tashkil topgan bo‘lsa, sistemaning 
massasi  shu  jismlar  massalari ning  yig‘indisiga  teng  bo‘ladi:
m = m
1 
+ m
2 
+ m
3 
+ . . . + m
n
 .
Ushbu xossaga ko‘ra, massa modda miqdorining o‘lchovi vazifasini bajaradi.