I-bob. Menejment nazariyasining rivojlanishi

X (iks) nazariyasi
ga ko‘ra, namunaviy yollanma ishga - tabiatan yalqov bo‘lgan 
kishi, shu sababli u topshirilgan ishdan bo‘yin tovlashga urinadi, unda izzattalablik, 
mas’uliyat sezish, fahm-farosat etishmaydi. Bunday holatda xodimni doimo 
majburlash, nazorat qilish, jazolash va jarima solish bilan qo‘rqitib turish zarur. 
U (igpik) nazariyasi
birinchisiga qapama-qarshi: yollanma ishchilar tabiatan 
faol, ularga tashabbuskorlik va uddaburonlik, o‘z zimmasiga mas’uliyat olish 
salohiyati xosdir. Bunday tarzda menejerning vazifasi kishilar o‘z maqsad va 
manfaatlariga g‘oyat maqbul tarzda erishadigan shart-sharoitni yaratishdan iborat 
bo‘lgan. Kompaniyaning siyosati va istiqboli esa xodimlarning xulq-atvoriga 
asoslangan holda tashkil etilishi kerak. Bu nazariyaga muvofiq keluvchi ishchini 
rag‘batlantirish va ynga qulay muhit yaratib berishgina kifoya qiladi. 
Albatta, hap ikkala nazariya ham faqat - nazariya. Amaliyotda ular sof 
ko‘rinishda uchramaydi. Inson murakkab va ziddiyatli mavjudot. U o‘zida ham 
birinchi, ham ikkinchi modellar sifatini mujassamlashtiradi. Boshqarishning yuksak 
san’at ekanligi ham ana shu, ikki jihatni yyg‘ynlashtirishdir. 
1.3.4. “Miqdoriy, tizimli yoki zamonaviy” menejment maktabi ta’limotlari 
XX asrning 60-80-yillarida Farbda zamonaviy menejment rivojlana boshladi. 

---

Farb nazariyotchilari boshqaruvning ijtimoiy tizimlar maktabini tashkil qilish 
maqsadida: 
•
mizumli yondoshuv asoslarini ishlab chiqishdi; 
•
yaxlim mizim bilan uning qismlari munosabatlari masalalarini ko‘rib chiqishdi; 
•
bir qancha o‘zgaruvchi omillarning boshqaruvga ma’sirini o‘rganishdi. 
Bu maktab namoyandalari (amerikalik CH.Barnard, G.Saymon) zamonaviy 
menejmentda quyidagi to‘rt yondoshuvni asoslab beradi (5-jadval). 
5-jadval