I боб. Жиноят Кодексининг вазифалари ва принциплари

84-модда. Қамоқ
Қамоқ бир ойдан уч ойгача муддатга тайинланади.

1. ЖКнинг 48-моддаси билан шарҳланаётган модда таққосланганда вояга етмаган шахсга нисбатан тайинланадиган қамоқ жазоси бир неча хусусиятларга эгалиги кўринади. Қамоқ жазоси Жнноят кодексига киритилган янги жазо тури ҳисобланади. Қамоқ - шахсни эркин ҳаётдан батамом ажратган шароитда сақлашдан иборат бўлиб, вояга етмаганларга нисбатан бир ойдан уч ойгача бўлган муддатга тайинланади. Вояга етмаган шахсга нисбатан қўлланиладиган ушбу давлат мажбурлов чорасининг энг кўп муддати икки марта камайтирилган, яъни уч ой қилиб белгиланган. Қамоқнинг энг кам муддати эса бир ой.

2. Жиноят содир этган вояга етмаган шахсга нисбатан қамоқ жазоси фақат белгиланган модда санкциясида мавжуд бўлсагина қўлланилади. Бундан ташқари, ЖКнинг 83-моддаси иккинчи қисмига кўра маҳкум ахлоқ тузатиш ишлари жазосини ўташдан бўйин товласа, унга нисбатан қамоқ жазоси тайинланиши мумкин.
3. Жиноят кодексининг 84-моддасига мувофиқ, қамоқ жиноят содир қилиш вақтида ўн олти ёшга тўлмаган, лекин ҳукм чиқариш вақтида ўн олти ёшга тўлган шахсларга нисбатан қўлланиши мумкин. Жазонинг аниқ муддатини белгилашда, суд, Жиноят кодекси тегишли моддаси санкцияси ва шарҳланаётган моддадан келиб чиқади. Хусусан, шарҳланаётган модда чегарасида санкцияда қамоқнинг энг кўп муддати кўрсатилган бўлса, унда жазонинг бу тури шу чегарадан ошмаслиги керак. Агар санкция шарҳланаётган моддада белгилаган қамоқ муддатининг юқори муддатини кўзда тутса, вояга етмаган шахсга тайинланаётган жазо ундан ошмаслиги шарт (уч ой).
4. Вояга етмаган шахсларга нисбатан тайинланадиган қамоқ жазоси маҳкумни ижобий тарафга ўзгартиришда, янги жиноят содир этишининг олдини олишда самарали ҳисобланади. Қамоқ жазосини тайинлашда, судлар, ушбу жазони белгилашни судланганнинг дастлабки тергов босқичида қамоқда сақланганлиги билан боғламасликлари лозим. Ушбу жазо тури озодликдан маҳрум қилиш жазоси каби судланганни жамиятдан ажратмаган ҳолда қайта тарбиялашга эришиш мумкин бўлмаган ҳоллардагина қўлланилиши мумкин.
Қамоқ жазоси қўлланган суд ҳукмида шахсни жамиятдан ажратмай туриб жазонинг мақсадига эришиб бўлмаслиги асослантирилиши шарт. Қамоққа маҳкум қилинган шахс жазонинг барча муддатини Ўзбекистон Республикаси ИИВнинг махсус ажратилган хоналарида ўтайди. Қамоққа маҳкум қилинган шахс касал бўлиб қолганида, даволаниши ёки маҳкумнинг хавфсизлигини таъминлаш учун бир муассасадан бошқасига кўчириш мумкин. Қамоқ жазосига ҳукм қилинган шахслар ҳукм чиқарилган жойдаги махсус қамоқ уйларида жазо ўтайдилар. Биринчи марта қамоқ жазосига ҳукм қилинганлар илгари қамоқ ёки озодликдан маҳрум қилиш жазосини ўтаган шахслардан алоҳида сақланадилар (Бу ҳақида тўлароқ ЖКнинг 48-моддаси шарҳига қаранг).