I. B. Isabayev, F. U. Suvanova, Q. H. Majidov

2
+ HCI→ [СН
3
—NH
3
]Cl yoki СН
3
—NH
2
-HCI. 
Aminlarning suvli eritmalarida tegishli ammoniy asoslarining osonlikcha 
parchalanadigan gidratlari bo’ladi, masalan: 
[СН
3
—NH
2
]OH yoki [(CH
3
)
2
NH
2
]OH
. 
Vodorod nitritining birlamchi aminlarga ta'siri natijasida azot va suv ajralib 
chiqadi hamda birlamchi spirt ham hosil bo'ladi: 
RNH
2
+ HNO
2 
= ROH + N
2
+ H
2
O. 
Bunda yuqori aminlar ularning tarkibiga qarab ko'proq yoki kamroq miqdorda 
olefinlarni hosil qiladi: 
R—СН
2
—CH
2
NH
2
+ HNO
2
→ RCH=CH
2
+ N
2
+ 2H
2
O 
Ikkilamchi aminlar vodorod nitriti ta’sirida nitrozaminlarni hosil qiladi: 
R—NН—R + HNO
2
→ R
2
N—NO + Н
2
O. 

---

146 
Uchlamchi aminlar vodorod nitriti ta’sirida faqat tuzlarni hosil qiladi. 
Ko'pincha yog' kislotalari aminlarining tuzlari kationik sirt faol moddalardir. 
Yuqori aminlarning tuzlari bir qator metallarning, masalan, platinaning tuzlari 
bilan qo'shaloq tuzlar hosil qiladi. Yuqori yog' kislotalari aminlari og'ir 
metallarning tuzlari bilan koordinatsion birikmalar beradi. 
Yog' kislotasi gidrazidlari mono (oddiy) yoki diatsil gidrazin hosilalaridir, 
ya’ni mos ravishda NH
2
—NH
2
, hamda RCONHNH
2
va RCONHNHCOR. 
Yog' kislotasi oddiy gidrazidlari yog' kislotasi efirlarini gidrazinoliz qilish 
orqali olinadi: 
Ushbu reaktsiya efirlarning suyuq ammiak bilan ammonoliz deb nomlangan 
quyidagi tavsiflangan reaktsiyasiga o'xshaydi. Efir ko'p bo'lsa, reaktsiya diatsil 
gidrazin hosilasini hosil qilish bilan davom etadi: 
Oddiy gidrazidlarni hosil qilish uchun katta miqdordagi gidrazin talab 
qilinadi. 
Yog' kislotalari gidrazidlarini olish uchun ekvivalent miqdordagi kaustik 
ishqor ta'sirida gidrazin gidroxloridi yoki gidrazin sul’fatidan ajratib olish paytida 
ajralib chiqadigan gidrazindan foydalanish mumkin:
Laurin, pal’mitin va stearin kislotalarning oddiy gidrazidlari metil yoki etil 
efirlarining gidrazingidratlari bilan 1-2 soat davomida taxminan 130
0
C haroratda 
qaynatish orqali olinadi: 
Oddiy 
to'yingan 
yog 
'kislotalarining 
oddiy 
gidrazidlari 
polimorf
modifikatsiyalar hosil qilmaydi. Ularning suyuqlanish harorati dastlabki 
kislotalarning suyuqlanish haroratidan yuqori. 

---

147 
Yog' kislotalari gidrazidlarining gidrolizi ishqor ta’sirida tezlashadi. Bu 
jarayonning borishi suv-spirtli eritmada yanada kuchayadi. Xlorli vodorod bilan 
gidrazidlar tuzlar hosil qiladi: 
Gidrazidlar ammiak bilan o'zaro ta'sirlashganda tegishli kislotalarning 
amidlari hosil bo'ladi. 
Gidrazidlar kislota oksidlovchi moddalar bilan oksidlanganda, masalan, 
ishqorli eritmada kaliy dixromati bilan tegishli al’degidlar hosil bo'ladi.