I. A. Bakieva, X. S. Xadjaev, M. Z. Muhitdinova., Sh. Sh. Fayziyev. Mikroiqtisodiyot

  

Qisqacha xulosalar 

Monopolistik raqobat bu o`zidan nomidan kelib chiqqanda to`g`ri tushuncha:  

Bu  Monopoliya  va  raqobatni  birlashuvi.  Monopoliyaga  o`hshab  xar  bir 

Monopolistik  raqobatchi  firma  pasayuvchi  talab  chizig`iga  ega  bo`ladi  va  narx 

chekli  harajatdan  baland.  Mukammal  raqobatlashgan  bozor  singari  firmalar  soni 

ko`p,  bozorga  kirish  va  chiqishning  erkinligi  har  bir  Monopolistik  raqobatchi 

foydalarini nolga yo`naltiradi. 1-jadvalda shbu darslar jamlangan. 

Chunki,  Monopolistik  raqobatchi  firmalar  turli  hildagi  maxsulotlar  ishlab 

chiqaradi,  hamda    firma  o`zini  mahsulotlariga  iste’molchini  jalb  qilish  uchun 

reklama  beradi.  Ma’lum  miqiyosda,    reklama    iste’molchilar    didiga    ta’sir  

qiladi,tovarning  ma’lum  turiga  moyillik  tug`diradi  va  raqobatni  saqlaydi.Birgina 

reklamaning  o`zi  iste’molchilarga  tovar  to`g`risida  ma’lumot  beradi,  markalarini 

sifatiga kafolat bergan savdofirmalarini  aniqlab beradi va raqobatni kuchaytiradi. 

Monopolistik  raqobat  nazariyasi  iqtisodiyotda  ko`plab  bozorlarini  tasvirlab 

---

 

280 

beradi.  Buning  achinarli  tomoni,  nazariya  davlat  siyosati    ucun  oddiy  va  muxim 

bo`lgan  maslahatni  bera  olmaydi.  Iqtisodchi-  nazariyachi  ilmi  nuqtai  nazaridan 

Monopolistik  raqobatlashgan  bozordagi  resurslar  taqsimoti  mukammal  emas. 

Lekin  iqtisodchi-  amaliyotchi  ilmi  nuqtai  nazaridan  uni  yaxshilash    uchun 

ozmuncha ishlar qilib yuborish mumkin. 

 



  Monopolistik raqobatlashgan bozor uch xususiyati bo`yicha tafsiflanadi:  

Firmalarning ko`pligi, turli hildagi maxsulotlar ishlab chiqaradi va bozorga erkin 

kiriadi. 



  Monopolistik 

raqobatlashgan 

bozordagi 

muvozanat 

mukammall 

raqobatlashgan  bozornikidan  ikki  o`zaro  bog`liq  holatlari  bilan  ajralib  turadi. 

Birinchidan,  monopolistik  raqobatlashgan  bozorning  har  bir  firmasida  ortiqcha 

ishlab  chiqarish  imkoniyatlari  mavjud.  Bu  esa  o`rtacha  umumiy  harajat  egri 

chizig`ini  kamayayotgan  qismida  bo`ladi. Ikkinchidan  har  bir  firma  narxni  chekli 

harajatdan baland qo`yadi. 



  Monopolistik  raqobat  mukammall  raqobatning  barcha  xususiyatlariga  ega 

emas.  



  Monopoliyaning  standart  qaytarilmas  yo`qotishlari  mavjud  bo`lib,bunda 

narx  chekli  harajatdan  baland  bo`lishiga  sabab  bo`ladi.  Bundan  tashqari  firmalar 

soni  (va  shu  o`rindai  maxsulotlarning  xilma  xilligining)  o`ta  ko`p  yoki  o`ta  kam 

---

 

281 

bo`lishi mumkin.  



  Monopolistik  raqobat  bozoriga  maxsulotlarning  xilma-xilligi  xos,  reklama 

qilish  va  firma  nomlaridan  foydalanishga  olib  keladi.  Tanqid  qiluvchilar  reklama 

va  savdo  markalarini  firmalar  iste’molchilar  didlarini  o`zgartirish  va  raqobatni 

pasaytirish  uchun  ishlatishadi  deb  uqtiradilar.  Reklamani  va  savdo  belgilarini  

yoqlovchilar  firmalar  ularni  iste’molchilarga  ma’lumot berish, narx va  sifat  bilan 

raqobatlashish uchun foydalanishadi deyishadi.