I – kimyodan asosiy tushunchalar

Tarkibning doimiylik qonuni (1808-yil Prust) – har qanday toza modda olinish usulidan qatiy nazar o’zgarmas tarkibga ega.
Tarkibning doimiylik qonuniga molekulyar tuzilishli moddalar,gazlar va oson suyuqlanuvchan qattiq moddalar bo’ysunadi.
N.S.Kurnakov moddalarni o’zgarmas va o’zgaruvchan tarkibli birikmalarga ajratgan
O’zgarmas tarkibli birikmalar – daltonidlar (Dalton xotirasiga) deb atadi.
MISOL: H₂O, NH₃, HCl, SO₂, HNO₃
O’zgaruvchan tarkibli birikmalar – bertolidlar (bertole hotirasiga) deb atadi.momolekulyar tuzilishli moddalar asosan metallar birikmalari.
MISOL: UO₃ (UO_2,5-UO₃),VO (VO_0,9-VO_1,3), oqsillar, uglevodlar.
Avagadro qonuni (1811-yil Avagadro) – bir xil sharoitda turli xil gazlarning molekulalar soni o’zaro teng bo’ladi.
Avagadro doimiysi – 6,02∙10²³ molekula (atom,ion,zarracha ) bo’ladi.
Molyar hajm – bir mol moddaning n.sh da egallagan hajmi.
Bir mol gaz n.sh da 22,4 litr hajmni egallaydi.
Karrali nisbatlar qonuni (1803-yil J.Dalton) – agar ikki element bir-biri bilan bir necha birikma hosil qilsa,bu birikmalardagi bir element massasi ikkinchi element massasiga kichik butun sonlar nisbatida bo’ladi.
ATOM – MOLEKULYAR TA’LIMOT.

1. Barcha moddalar ularning fizik va kimyoviy xossalarini o’zida saqlovchi eng kichik zarralar bo’lgan molekulalardan iborat;

2. Molekulalar atomlardan tashkil topgan bo’lib, ular atomlarning biror miqdoriy qonuniyat bilan o’zaro birikuvidan hosil bo’ladi.
3.Atomlar murakkab tuzilishga ega bo’lib, elektron, proton, neytron va boshqa mikrozarrachalardan iborat.
4. Molekulalar va atomlar to’xtovsiz harakatda bo’ladi;
5. Atomlarning muayyan massa va o’lchami bor.
6. Har bir moddaning tarkibini uning molekulasi tarkibi bilan ifodalash mumkin.
1803-1804-Djon Dalton atom – molekular ta’limotni rivojlantirdi va atom massa haqidagi tushunchani fanga kiritdi.