Házirgi qaraqalpaq ádebiyatı hám ádebiy process 1-tema: Kirisiw, házirgi qaraqalpaq ádebiyatı pániniń maqseti hám wazıypaları

"Aqıbet" romanı. 
Romandaǵı waqıyalar bas personaj Taspolat hám Ulperi átirapın 
jámlengen. Taspolat úlken sawda birlespesiniń baslıǵı, qaladaǵı barlıq dúkanlar, sawda orınları, 
skladlar sonıń qaramaǵında kóp jıllar boyı sawda mákemesiniń baslıǵı bolıp islep 
kiyatırǵanlıqtan basshılardın kópshiligine tanıs. Menmen, qara basınıń hazligi, mápi ushın xalıq 
múlkin ısırap etedi, ózi menen turmay basqalardı da óz jınayatına sherik etedi. Taspolattıń hayalı 
Ulperi úyindegi jıynalǵan mal dúnyanıń, tegin puldın másliginen hesh jerde islemeydi, sonda da 
kúyewi olsız hesh nárse isley almaydı. Barlıq nárseniń tetigi aqsha degen pikirde boladı. Ol 
jalǵız balası Nurpolattıń tárbiyasına durıslı itibar bermeydi. Tayın dúnyanıń, mol puldıń 
ortasında ósken Nurpolat ata-anasınıń tapqan pulına másiredi. Ap-ańsat kirgen oqıwın da taslap 
ketedi. "Tún juldızları" dep atalǵına jınayat toparınıń háreketine aralasıp qaladı. Ata-anasınan, 
úyinen, óz jurtınan bezip, Mamonttıń jeteginde ketken Nurpolat Kavkazda, Kislovodskiyde onıń 
qolınan óltiriledi. Óziniń de, ómirlik joldasınıń da ǵárremlik penen haramlıqqa tolı turmıs jolınıń 
hásiretli aqıbetlerge alıp kelgenin ańlaǵan Ulperi ózi shańaraǵına ot qoyadı. Ol ózi menen 
turmay kúyewi Taspolattıń qol astında isleytuǵın Sherniyazdı da joldan shıǵaradı. Óziniń kúni 
ushın Sherniyaz Ulperini oynas tutadı, onıń menen turmay perzenti menen qosa hayalınan 
ajırasadı, óziniń qarawındaǵı dúkanshı qızǵa úylenedi. Óziniń ham Taspolattıń qılmısın jasırıw 
ushın dúkanǵa ot beredi, biraq qutıla almaydı, jumısı tekserilip, moynına kóp pul túsedi, basqa 
da qılmısları da áshkaralanadı. 

---

107 
Draması.
K.Raxmanovtıń "Kelin", "O dúnyaǵa mirát", "Eglengen báhár", "Toǵız 
tońqıldaq, bir shińkildek", "Jaralı júrekler", "Laqqılar emlewxanada", "Injıqtın muhabbatı" 
sıyaqlı pesaları bar. Oǵan "Kelin", "O dúnyaǵa mirát" pesaları ushın Berdaq atındaǵı 
mámleketlik sıylıq berildi.
"Laqqılar emlewxanada" komediyasında bir palatadaǵı bes biytaptıń táǵdiri súwretlenedi. 
Olardıń minez-qulqı hár túrli bolǵanınday nawqasları da hár qıylı. Kolxozdıń brigadiri Palım 
mashinasın aydap kiyatırıp, nasıbayın túkirejaq bolǵanında joldın shetindegi stolbaǵa dúgisip, 
mashinası awdarıladı, ayaǵı sınadı. Dáwen bolsa sum qıyalı buzıq hayaldıń há onıń sheriginiń 
soqqısınan bası jarılǵan, Nurman araq dep kislota iship jibergen. Doxodbay traktorın izeykeshke 
awdarıp jaraqatlanǵan. Alpamıs tóbelesten qolın sındırıp aladı.