Hunar haqidagi qarashlari

Aflotun.
U o‘zining “Davlat” va “Qonunlar” nomli asarlarida axloqiy hamda estetik 
qarashlarini bayon etgan. U “ideal davlat” haqidagi g‘oyani ilgari surar ekan, undagi yaxshi 
fazilatli insonlarning kasb- hunar axloqi to‘g‘risida fikr bildiradi. Uning fikricha, har bir odam 
o‘z ishini qilishi kerak, boshqalarning kasbi sohasidagi ishlariga aralashmasligi zarur. Ideal 

---

davlatni boshqaruvchi shaxs quyidagi to‘rt yaxshi xislatga ega bo‘lishi kerak: donolik, jasurlik, 
muvozanatni saqlab turish, odillik. 
Arastu.
 
Arastuning axloqiy va estetik qarashlari uning asarlari “Nikomax etikasi”, “Katta 
etika” , “Poetika” va “Siyosat” asarlarida o‘z aksini topgan. Arastu “Poetika” asarining “Katta 
axloq kitobi” bo‘limida shunday deyiladi: “Etika – axloq muammolari haqida gapirishdan avval 
biz axloq nimaga taaalluqli ekanligini aniqlab olishimiz kerak. Gapning lundasini aytsak, axloq 
siyosatning tarkibiy qismidir. Chindan ham muayyan axloqiy fazilatlarga ega bo‘lmagan, yani 
munosib bo‘lmagan odam faoliyat ko‘rsatishi mumkin emas. Munosib odam bo‘lmoq – fazilatlar 
egasi – fozil bo‘lmoq, demakdir. Zero, ijtimoiy va siyosiy hayotda faoliyat yuritmoqchi bo‘lgan 
odam axloqan fazilatli odam bo‘lmog‘i kerak. Xullas, etika, axloq siyosatning tarkibiy qismi, 
uning asosidir. SHuning uchun axloqni bemalol siyosat deb atash mumkin”.
1
Axloqiy 
kategoriyalardan biri hisoblanmish kamtarlik haqida Arastu shunday deydi: Kamtarinlik 
“uyatsizlik va tortinchoqlik o‘rtasidagi xislatdir. Bu xislat odamlarning qilmishlarida va gap 
so‘zlarida ko‘rinadi. Uyatsiz, shaloq odam hammaga, xar qanday vaziyatda har narsani 
gapiraveradi. Tortinchoq odam esa zarur gapni zarur vaqtida aytmaydi, zarur ishni bajarishga 
ham jur’ati etishmaydi. Kamtarin odam esa, uyatsiz odam kabi, har vaqt, har erda, har qanday 
gapni aytavermaydi; va o‘ta tortinchoq odam kabi, zarur vaqtda zarur gapni aytishga jur’atsizlik 
ham qilmaydi.”
2