Hunar haqidagi qarashlari

1.
 
Abu Nasr Forobiyning kasb-hunar va ta’lim-tarbiyaga doir qarashlari. “Fozil 
odamlar shahri” asari 
 
U qomusiy olim. Uning axloqiy va estetik qarashlari “Fozil odamlar shahri”, “Davlat 
arbobining hikmatlari”, “Baxt – saodatga erishuv haqida” kabi asarlarida keltirilgan. Forobiy 
mulohazalariga ko’ra haqiqiy davlat uch narsa – fozil jamiyat, adolatli tuzum va odil rahbar 
asosida tashkil topadi va bu davlatning idorasida davlatning uchchala asosi o’z o’rni va vaqti 
bilan teng ishtirok etadi. Ana shu uchchalasining o’zaro muvofiqligi, maqsadga ko’ra bir 
yo’nalishdaligi va vazifa jihatidan aniq va haqiqatga qaratilgan xatti-harakati haqiqiy davlatning 
yuksak taraqqiyotini ta’minlaydi.
Forobiy jamiyat mavjud bo’lgan joyda boshqaruv albatta mavjud bo’lishini, jumladan 
fozil jamiyat ham boshqaruv tizimiga ega bo’lishini ta’kidlaydi. Uning ta’biricha fozil jamiyatda 
xalq boshqaruvchi kuch bo’ladi, ammo uning irodasining jamiyatning hamma erida, har bir 
tabaqasida muvofiqlik kasb etishini, o’sib, rivojlanib va qat’iy tabiiylashgan qoidali yo’nalishga 
aylanib borishini adolatli boshqaruv tizimi ta’minlaydi. Boshqaruv tizimi zimmasida jamiyatni 
buzulishlar, og’ishlar va boshqa turli illatlardan ogohlantirish, to’g’ri yo’lni belgilash, ayni 
vaqtda kelajakni bashorat qilib borish vazifalari yotadi. Shundagina jamiyat, boshqaruv tizimi va 
rahbar munosabatlarida mutanosiblik yuzaga keladi ya’ni jamiyatning boshqarilishida 
barchaning o’rni mavjud bo’ladi.
Allomaning fikriga ko’ra, fozil jamiyatning adolatli boshqaruv tizimida faoliyat 
ko’rsatuvchi rahbarlarni tanlashda avvalo uning shaxsiy xarakter sifatiga doir belgilar birinchi 
darajali bo’lmog’i lozim. Tanlashning xuddi mana shu belgilardan boshlanishi uning mohiyatini 
ham ochib beradi. Forobiy tanlash yo’llari haqida oshkora gapirmagan bo’lsada hokimlar 
misolida rahbar bo’lajak shaxs uchun zarur bir qator fazilatlarni sanab o’tadi. Ularni turiga ko’ra 
ikkiga bo’ladi: