Hujayra va gen ingenerligi

Antibiotiklarni sintezlovchi produtsent mikroorganizmlar
Antibiotik moddalarni sanoat sharoitida ishlab chiqarish, asosan mikrobiologik sintez asosida amalga oshiriladi yoki biosintez jarayonida olingan fiziologik faol birikma molekulasini kimyoviy modifikatsiya qilish yo’li bilan olinadi. Faqat sanoqli antibiotiklargina kimyoviy sintez yo’li bilan olinadi (masalan, xloramfenikol).
Sanoatda ishlab chiqarilayotgan antibiotiklarning asosiy produtsentlari bakteriyalar, aktinomisetlar va miseliali zamburug’lardir.
Bakteriyalar sintez qiladigan antibiotiklar
Bakteriyalar ishlab chiqaradigan antibiotiklar 600 ga yaqin nom bilan ataladi. Lekin, ulardan uncha ko’p bo’lmagan miqdori sanoat asosida ishlab chiqariladi. Bular orasida Bacillus brevis var G.B., hosil qiladigan gramisidin C ni, Bac. Polymyxa va Bac.circulans lar ishlab chiqaradigan polimiksinlar, Bacillus licheniformis sintezlaydigan basitrasinlar, Streptococcus lactis kulturasi hosil qiladigan nizinlarni aytish mumkin.
Bakteriyalar sintez qiladigan antibiotiklarning o’ziga xos bo’lgan tomoni shundan iboratki, ular kimyoviy tuzilishi bo’yicha polipeptidlarga (uzunchoq yoki halqasimon) va kichik molekulali oqsillar guruhiga kiradilar.
Bir produtsent o’zining taraqqiyoti jarayonida kimyoviy tuzilishi jihatidan bir-biriga yaqin bo’lgan bir qancha antibiotiklar sintez qilishi mumkin, masalan:

• 
  Gramisidinlarni besh shakldagisi ma’lum (A, B, CD, C(S), D), bular bir-birlaridan aminokislotalarning tarkibi bilan farqlanadilar;
  
• 
  Polimiksinlarning (22 xil shakli ma’lum, shular qatorida, A_1, A_2, B_1, B_2, C_1, D_1,D_2, E₁ (kolistin A), E₂ (kolistin B), M, P_1, P₂) va boshqalar bor. Polimiksinlar tarkibiga aminokislotalar bilan bir qatorda diaminmoy va metiloktan kislotalari (metilgeptan) ham kiradi.
  
• 
  Basirotsinlar o’nta alohida antibiotiklarni bir guruhga birlashtiradi A, A₁, B, C, D, E, F₁, F₂, F₃, va G). sut achituvchi streptokokklar sintez qiladigan nizin, 7 ta asosiy oqsil tarkibiga kiradi. Lekin ulardan faqat nizin biologik faollikka ega xolos. Nizin streptokokklar sintez qiladigan hamma oqsilning 20% ga yaqinini tashkil qiladi.