Hujayra va gen ingenerligi

4. «Kalsiyga nisbatan» kompetent xususiyatga ega bo’lgan hujayralar
Garchi, EDTA-lizotsim tizimi asosida hosil qilinuvchi E. coli sferoplastlari ayrim tajribalarda fag DNKsining yuqori darajada transfektsiyalanishi samaradorligi namoyon bo’lishini belgilab bersada (A fag DNK molekulasiga nisbatan 10^–3 BOE qiymatigacha), biroq ularni olish jarayoni ko’p bosqichli va nisbatan yaxshi natija bermaydigan jarayon hisoblanadi. Shu sababli, ushbu uslubiy yondoshuv keng miqyosda foydalanishga joriy qilinmagan. 1970– yildan boshlab, bu usulni M.Mandel va A.Xigi tomonidan ishlab chiqilgan–E.coli hujayralarining CaCl₂ ga bog`liq transfeksiyalanish usuli butunlay siqib chiqargan. Ushbu mualliflar tomonidan E.coli hujayralarini sovuq harorat sharoitida (0<sup>o</sup>C) issiq holatdagi CaCl<sub>2</sub> eritmasi bilan ishlov berish va keyingi bosqichda issiqlik shoki (+37<sup>o</sup>C) ta`siriga uchratish natijasida muhit tarkibiga qo’shilgan fag DNK molekulalari bakteriya hujayralari tomonidan yutilishi aniqlangan. Bu usul nisbatan oson va samarali usul sifatida tan olingan.
Kalsiy kationiga bog`liq holatda transfeksiyalash usuli sferoplastlardan foydalanish usuliga nisbatan samaradorligi past bo’lsada (A fag DNK molekulasiga nisbatan 10^–4 BOE qiymatigacha), biroq nisbatan oddiyligi va yaxshi natija berishi bilan tavsiflanadi.
5. Elektroporatsiya
E.coli hujayralarining Ca²⁺ ta`sirida chaqirilgan kompetentlik xususiyati usulining oddiyligi va ishonchliligi natijasida uzoq vaqt davomida gen injeneriyasi tadqiqotlarida keng miqyosda foydalanilgan. Hozirgi vaqtda ushbu fizik–kimyoviy usul E.coli hujayralariga ekzogen DNK molekulalarini fizik usulda–ya`ni, elektroporatsiya usulida kiritish usuli siqib chiqarishi kuzatilmoqda. Elektroporatsiya usuli nisbatan oddiy usul bo’lib, yuqori natija beradi, ya`ni bunda 80%gacha o’zining tiriklik xususiyatini saqlab qoluvchi E.coli hujayralari DNK molekulalrini o’ziga yutishi qayd qilinadi va har 50 ta plazmida molekulasiga nisbatan 1 ta transformant hosil qilinishi mumkin. Boshqa birorta usul yordamida bunday yuqori natijaga erishib bo’lmaydi.