Hujayra va gen ingenerligi

6. In vitro sharoitida λ – fag DNKsining kapsidlar ko’rinishida yig`ilishi
X faglar uchun ko’pincha holatlarda E.coli hujayralari uchun molekulyar vektor sifatida foydalanish davomida in vitro sharoitida DNKning kapsidlar ko’rinishida yig`ilishi usuli qo’llaniladi. Buning uchun lizogen holatga keltirilgan, ko’p sonda yig`ilgan hujayralar ekstrakti talab qilinadi. Bu jarayonda kapsid boshchasi oqsillarining turli xil genlari bo’yicha nuqsonlarga ega bo’lgan, mutant faglardan foydalaniladi. Bu ko’rinishdagi har bir mutant fag to’la qimmatli hisoblangan fag qismlari hosil qilish va o’z DNKsini yig`ilgan ko’rinishda hosil qilish xossasiga ega hisoblanmaydi. Fag DNKsi va bakteriya hujayralari ekstrakti aralashtirilgan holatda yetishmaydigan funksiyaning komplementatsiyalanishi amalga oshadi va zararlash xossasiga ega bo’lgan qismlar yig`ilishi qayd qilinadi. Odatda, endogen fag DNKsining biologik faolligi hujayralar ekstrakti tarkibida ultrabinafsha nurlanish ta`siri ostida susaytiriladi.
In vitro sharoitida shakllantirilgan qismlar E.coli hujayralarini zararlantirishi mumkin va fag avlodi olinishi amalga oshiriladi. Odatda, in vitro sharoitida λ–fag DNKsining yig`ilishi samaradorligi 10<sup>–2</sup> – 10<sup>–3</sup> ni tashkil qiladi.
Ushbu yondoshuvning eng muhim jihatlaridan biri–bu kapsid tarkibida asosan, fag genomi o’lchamlariga yaqin bo’lgan fag DNK molekulalarining yig`ilishi amalga oshishi bilan bog`liq hisoblanadi. Bu holat qismlarning ligirlanish reaksiyasi amalga oshganidan keyin, in vitro sharoitida gibrid DNK molekulalarini o’lchami bo’yicha tanlab olish imkonini beradi. Bundan tashqari, kapsid tarkibida ligaza reaksiyasining ko’p sonli reaksiya mahsulotlarining yig`ilmasligi qayd qilinadi. Shu sababli, fag qismlari yig`ilishidan keyin bakteriya hujayralariga faqat belgilangan o’lchamdagi fag DNK molekulalari kiritilishi amalga oshiriladi. Odatda, X fagi DNK molekulalari vektori asosida qismlarni klonlashda gibrid DNK molekulalarini hujayraga kiritishning aynan ushbu usulidan foydalaniladi. Ushbu usul kosmid va fazmidlar tarkibida DNK qismlarini klonlash jarayonida ham talab qilinadi.