Hujayra va gen ingenerligi

2. Protoplastlar kulturasini o‘stirish usullari
Protoplastlar kulturasini o‘stirishning ikkita usuli mavjud hisoblanadi.
Birinchi holatda protoplastlar suspenziyasi tomchi ko‘rinishida plastik Petri chashkalariga joylashtiriladi. Bu usulning variantlari 1978–yilda Yu.Glebov tomonidan tavsiya qilingan, 1 mkl (mikrolitr) hajmdagi mikrotomchilar ko‘rinishida alohida ajratib olingan protoplastlar kulturasini o‘stirishdan tashkil topadi.
Ikkinchi holatda–protoplastlar suspenziyasi plastik Petri chashkalariga joylashtiriladi va ustidan teng hajmda 1%li agar, +45^oC harorat sharoitida quyiladi. Qotganidan keyin Petri chashkasi to‘ntarilib, kultura +28^oC harorat sharoitida o‘stiriladi. Bu holatda protoplastlar bir xil holatda qotirilgan ko‘rinishda joylashadi va fizik jihatdan bir–biridan alohidalangan ko‘rinishga ega hisoblanadi.
Bu holat intakt protoplastlarning rivojlanishini kuzatish imkoniyatini yaratadi: jumladan, hujayra devorining shakllanishi, bo‘linish, o‘sish va o‘simlikning rivojlanishini kuzatish mumkin. Bu texnikaning variantlari sifatida oziqlantiriluvchi protoplastlar yoki hujayralardan foydalanilib, bunda ular rentgen yoki γ-nurlanish ta’siriga uchratiladi, bu jarayon bo‘linish xususiyatini bartaraf qiladi. Bu ko‘rinishdagi protoplastlar yoki hujayralar tirik holatdagi protoplastlar bilan aralashtiriladi va shu holatda ushlab turiladi hamda ularning o‘sishi stimullanadi.
Ferment eritmasi ajratib olingandan keyin tezda hujayra devori shakllanishi boshlanadi. Hujayralarning bo‘linishi va o‘simlikning regeneratsiyasiga erishish qiyin masala hisoblanadi. O‘simlikning regeneratsiyasi embriogenez orqali yoki kallusning rivojlanishi va navbatdagi bosqichda morfogenezning induksiyalanishi orqali amalga oshishi mumkin. Bunga muhit tarkibiga auksin yoki sitokinin aralashmasini qo‘shish orqali erishiladi.
Protoplastlardan vujudga keluvchi hujayralarning proliferatsiyasida quyidagi 4 ta omilni ajratib ko‘rsatish mumkin:

• 
  Turga oid spesifiklik (o‘ziga xoslik) va o‘simlikning boshlang‘ich to‘qimasining fiziologik holati;
  
• 
  Protoplastlarni ajratib olish usuli va sharoitlari;
  
• 
  Protoplastlarning ekilishi zichligi;
  
• 
  Ozuqa muhitining tarkibi.