Hozirgi zamon tabiiy fanlar konsepsiyasi

T og‘lar tabiati. 
Adir zonasidan yuqoriroqda 1200-1500 dan 2000— 
3000 m etrgacha bo'lgan balandlikda tog' zonasi joylashgan. T og' zonasi- 
ning relefi ancha notekis bo'lib, tuprog'i kashtan ham da q o 'n g 'ir b o 'z 
tuproq hisoblanadi, iyun, sentyabr oylarida yog'in yog'm aydi yoki ju da 
kam bo'ladi. Yilning boshqa fasllarida yom g'ir va qor yog'ib, o 'rta ch a yillik 
miqdori 6 00-700m m ni tashkil qiladi. Tog' zonasi O 'zbekistonning Pom ir, 
Oloy tog'larini, Zarafshon tizm asini, Q irg'izistonning T yan -S han, T o - 
jikistonning Pom ir-O loytog sistem asining k o 'p qism ini o 'z ichiga oladi. 
Bu joylarda asosan bug'doyiq, qo'ziquloq, astrogallar, b o 'tak o 'zlar, es- 
partsentlar, isparaklar va bu o 't o'sim liklaridan tashqari, yana n a ’m atak, 
yow oyi olcha, zirk, tuyasigir, archalar, shrenk yeli, sem enov oqqarag'ayi, 
o 'rik, archa, qizil archa, savr archalari o'sadi.
Hisor tizm alarida, Janubiy Tojikiston tog'larin in g ayrim m aydonlarida 
ko'pgina mevali daraxtlardan anjir, xurmo, chilonjiyda, ryabina ham uchray­
di. Bundan tashqari terak, tol, b a’zan qayin daraxtlari ham o'sadi.
Tog' zonasida o 'rm o n hosil g'iluvchi y o n g 'o q lar ham k o 'p o'sadi. T og'
121

---

zonasida hayvonlardan T urkiston agamasi, chirildoqlar, chittaklar, 0 ‘rta 
Osiyo k o ‘zoynak iloni, kakliklar, T urkiston kalam ushlari, T y an -S h a n
q o ‘ng‘ir ayig'i, sirtlonlar, qoplonlar, burm a shoxli 0 ‘rta Osiyo echkilari, 
h u m o y q u sh lar, y o w o y i c h o ‘ch q a la r, qizilbosh ch u m c h u q la r, qizil 
chug‘urchiqlar hayot kechiradilar.
A D A B I Y O T L A R :
1. Karimov l.A. O 'zbekiston buyuk kelajak sari. —Toshkent. “O'zbekiston’' nashri-
yoti, 1998. 503—523-betlar.
2. Abdullaev O.Z. Toshmatov. O'zbekiston ekologiyasi bugun va ertaga. —Toshkent.