Hozirgi o’zbek

Эга тобе гап ҳоким гапдаги олмош билан ифодаланган эгани изоҳлайди. Эга тобе гап ҳоким гапга қуйидагича боғланади:

1. 
   Тобе гапнинг кесими феълнинг шарт майли қўшимчаси –са шаклини олади. Бундай ҳолда тобе гап таркибида ким, кимки олмошлари, ҳоким гап таркибида у, ўша, ўзи олмошлари қатнашади. Ким кўп ўқиса, у ўз ниятига етади.
   

Баъзан шарт майли қўшимчаси –са ўрнида –р, -ар, экан шакли қўлланилади: Ким ёлғон гапирар экан, у бошқалар назаридан қолади.

2. 
   Эга тобе гап ҳоким гапдан кейин келиб, -ки боғловчиси ёрдамида боғланади. Ҳоким гапнинг кесими сифат туркумидаги сўздан ёки бор сўзи билан ифодаланади. Ҳоким гап таркибида шу олмоши қатнашади: Шу нарса аёнки, ўқимасдан ўзлаштириб бўлмайди.
   

Кесим тобе гап ҳоким гапдаги олмош билан ифодаланган кесимни изоҳлайди. Ҳоким гап олдин, тобе гап кейин келиб, ҳоким гапнинг кесими шу, шунда, шундай сўзлари билан ифодаланиб, - ки боғловчиси орқали боғланади: Ютуғимиз шуки барча топшириқлар бажарилди.
Тўлдирувчи эргаш гап ҳоким гапдаги кўрсатиш олмоши билан ифодаланган тўлдирувчини изоҳлайди.

1. 
   Ҳоким гап олдин келиб, унинг таркибида шуни, шунга олмошлари бўлади, тобе гапга –ки боғловчиси ёрдамида боғланади: Шуни яхши билингки, ҳар нарсани ўз ўрни бўлади.
   

Тўлдирувчи тобе гап баъзан қўлланмаган тўлдирувчини ҳам изоҳлайди: Мен истайманки, олам нурларга тўлаверсин.

2. 
   Тобе гап олдин келиб, унинг кесими –са шарт майли шаклида бўлади. Тобе гапда ким, кимки, нима олмошлари ҳоким гапда тўлдирувчи вазифасидаги у, ўша, ўзи олмошлари бўлади. Масалан: Нимани эксанг, ўшани ўрасан. Кимки бўлса дилозор, ундан элу юрт безор (Мақол).