Ўзбекистон республикаси олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги ўзбекистон республикаси қурилиш вазирлиги

 
Delphi dasturlash tilidan foydalanib matematik misollarni yechimini 
olish 
JANIQULOV Q.K. (SamQXI AL, matematika o’qituvchisi) 
USANOV R.Sh. (SamQXI AL, matematika o’qituvchisi) 
 
Kvadrat tenglamani yechishning bir qancha usullari mavjud bo’lib, ularning 
turlariga qarab yechish usullarini tanlaymiz. Kvadrat tenglamaning umumiy 
ko’rinishi quydagicha:
+
+ = 0,
≠ 0
Chala kvadrat tenglamalarning umumiy ko’rinishi quydagicha: 
+
= 0, = 0
+ = 0, = 0
= 0, = 0, = 0
Kvadrat tenglamani yechish algaritmi: 
1)
=
− 4
diskrminantni topamiz; 

---

208 
2)
< 0
yechim yo’q 
3)
= 0
bitta yechim 
=
4)
> 0
ikkita yechim mavjud: 
=
√
,
=
√
Barcha shartlarni inobatga olgan holda ixtiyoriy kvadrat tenglamani 
yechimini oladigam dastur tuzamiz, buning uchun Delphi dasturlash tilidan 
foydalanamiz. 1 ta Forma oynasini olamiz unga rang va nom beramiz so’ngra 
forma oynasiga 5 ta Edit, 7 ta Label va 3ta BitBtn tugmasidan joylashtiramiz. 
Xossalar oynasidan foydalanib ularning parametrlarini to’g’irlaymiz yani 
color 
xossasidan rangini, 
font 
xossasida shrift turini, qalinligini, razmerini 
o’zgartirishimiz mumkin. 1 – BitBtn tugmasiga “HISOBLANG” deb nom beramiz 
va dastur kodini uning ichiga yozamiz.2 – BitBtn tugmasiga “TOZALANG” deb 
nom beramiz va uning ichiga 
clear
(tozalash) deb yozamiz. 3 – BitBtn tugmasiga 
“CHIQISH” deb nom beramiz va uning ichiga 
close 
(yopish) deb yozamiz. 
DELPHI DASTURLASHTILIDAN FOYDALANIB IXTIYORIY 
OLINGAN NATIJALAR 
 
FOYDALANILGAN ADABIYOTLAR 
1.
Umumiy o’rta ta’limning Davlat ta’lim standartlari va o’quv 
dasturi.“Sharq” 1999 yil. 
2.
“Algebra” 8-sinf darsligi. 
3.
M. Ahadova “O’rta Osiyolik mashxur olimlar va ularning 
matematikaga doir ishlari” kitobi. “O’qituvchi ” nashriyoti. 1983 yil. 
4.
Г.Шилдт. С++. Базовый курс. Перевод с англ. 3-издание. 
Изд. Дом “Вилъямс” Москва Санкт – Петербург – Киев 2008 г. 
5.
Шилдт Г. Полный справочник по С#. Издательский дом 
“Вилъямс” Москва Санкт – Петербург – Киев 2004 г.
6.
Aripov M.M, Babadjanov K.U. Ob’yektga yo’naltirilgan 
dasturlash tillarini o’qitish uslubiyati”. FIZIKA, MATEMATIKA va 
INFORMATIKA. Ilmiy – uslubiy jurnal. –T.: 2009 y. 6 – son