Ўзбекистон республикаси олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги алишер навоий номидаги самарқанд давлат

Фазода жисмларни ўрганиш методикаси технологик харитаси. 
Иш босқич-
лари 
Ўқитувчи фаолиятининг мазмуни 
Тингловчи
фаолиятининг 
мазмуни 
1-
босқич. 
Мавзуга
кириш
(20 мин) 
1.1.Ўқув 
машғулоти 
мавзуси 
саволларни 
ва 
ўқув 
фаолияти 
натижаларини айтади. 
1.2. 3х3 усулида мавзу бўйича маълум 
бўлган тушунчаларни
фаоллаштиради. Кластер усули 
ёрдамида фикрларни баён этиш. (1-
илова).
Тинглайдилар. 
Саволларга жавоб 
берадилар 
2 -
босқич. 
Асосий 
бўлим
(50 мин) 
2.1.Талабаларнинг эътиборини 
тортиш учун жонлантириш саволлар 
беради.(2-илова). 
2.2. 
Маъруза 
режасининг 
ҳамма 
саволини тушунтиради.( 3-илова).
2.3.Ҳар бир савол ниҳоясида 
умумлаштирувчи хулоса беради. 
2.4.Таянч ибораларга қайтилади. 
Талабалар иштирокида улар яна бир 
бор такрорланади.
Тинглайдилар.
УМКга қарайдилар 
УМКга қарайдилар 
Ҳар бир таянч тушунча 
ва ибораларни муҳокама 
қиладилар. 
3-
босқич. 
Якунлов
чи 
(10 мин) 
3.1.Машғулот 
бўйича 
якунловчи 
хулосалар қилади. Мавзу бўйича 
олинган билимларни қаерда ишлатиш 
мумкинлиги маълум қилади. 
3.2. Мавзу бўйича мустақил ўрганиш 
учун топшириқ беради. 
3.3. 
Мавзу 
бўйича 
билимларни 
чуқурлаштириш 
учун 
адабиётлар 
рўйхатини беради. 
3.4.Кейинги мазву бўйича тайёрланиб 
келиш учун саволлар беради. 
Саволлар берадилар 
УМКга қарайдилар 
Мустақил ўрганиш 
учун топшириқларни 
ёзиб оладилар. 
УМКга қарайдилар 
УМКга қарайдилар 

---

1-илова. (10.1.) 
1. 3х3- усулини қўллаш қоидаси 
 
1. Талабаларни 3 та гуруҳга ажратиш лозим. 
2. Учта гаруҳга 3 та савол берилади. 
3. Маълум бир вақтдан сўнг топшириқларни йиғиб олиш керак. 
4. Топшириқларни гуруҳлараро алмаштириш керак. (3-марта) 
5. Топшириқларни биринчи ҳолатдаги гуруҳларга қайтариш лозим. 
6. Презентация қилинади. 
7. Камчилик ва ютуқлар айтилади. 
2. Кластер тузиш қоидалари 
Кластер тузиш қоидалари 
21. 
Ҳаёлингга нима келса шуни ёз. Фикрларнинг сифатига эътибор берманг. 
22. 
Ёзувнинг орфографик ва бошқа ҳатоларига эътибор берманг. 
23. 
Ажратилган вақт тугамагунча ёзишни тўхтатманг. 
24. 
Агар фикрлар ҳеч келавермаса то янги фикрлар келгунча қоғозга расмлар 
чизинг. 
25. 
Иложи борича кўпроқ боғланишларни қуришга ҳаракат қилинг. Фикрлар 
сонини ва улар орасидаги боғланишлар сонини чегараламанг
. 
1-савол.
 Фазода тўғри чизиқ ва текисликларни ўрганиш
 
. 
Фазода тўғри чизиқ ва текисликлар ўзаро жойлашиши ҳақидаги тушунчалар 
ўрганилаётганида асосан уларнинг қуйидаги ҳолатлари қаралади: тўғри чизиқлар 
параллеллик ва перпендикулярлик ҳолати, айқаш тўғри чизиқлар, тўғри чизиқ ва 
текисликнинг параллеллиги ва перпендикулярлиги, текисликларнинг ўзаро 
параллеллиги ва перпендикулярлиги. 
Бу тушунчаларнинг ўрганиш жараёнида ўқувчилар, умуман олганда фазода тўғри чизиқ 
ва текислик вазиятларни таҳлил қилиб, уларда фазовий тасаввурларнинг ривожланиш 
имкониятлари вужудга келади.
Мазкур мавзуни ўрганишда қуйидаги жиҳатларга алоҳида эътибор бериш лозим: 
биринчидан, параллеллик ва перпендикулярлик аломатларининг қатиий исботланиши, 
иккинчидан, кўргазмалилик асосида асослашга эътибор бериш; учинчидан, қўллашга 
доир фазовий масалаларни ечиш.
Бундан ташқари, бу мавзунинг фазовий жисмларнинг кесимларни ҳосил қилишда, 
тасвирлашда аҳамиятини эътиборга олиб зарур машқлар системасидан фойдаланиш 
талаб этилади. 
диган 
ҳае
қў
ллан
ила
тий 
м

---

Тўғри чизикларнинг фазодаги вазияти билан текисликдаги вазияти орасидаги фарқ ва 
ўхшашликларни очиб бериш ҳам ўқувчиларнинг мазкур тушунчаларини яхши 
эгаллашларига имкон беради. 
Шунингдек, бу ерда ҳосил бўладиган ҳолатларни барчасини қараб чиқиш ва муҳокама 
этиш моделларга ва тегишли чизмаларга таянилиб умумлаштирилган ҳолда олиб 
борилиши ҳам фойдали. 
Ўқувчиларнинг фазовий тасаввурларини ривожлантириш учун айқаш тўғри чизиқлар, 
уч перпендикуляр ҳақидаги теоремаларни кўргазмали тасаввур этишга доир 
машқларни таклиф этиш мақсадга мувофиқ.