‘z b e k ist 0n respublikasi oliy va ‘rta maxsus ta’lim vazirligi

о
е)
1.19-shakl.
A buA li ibn Sino mexanizmlari (Xasr).
a - tishli uzatma; b - bloklar yordamida y u k ко ‘tarish qurilmasi; d - c h i g ‘iriq rasmi;
e - chig ‘iriqning chizmasi; f — richag va vint chizig ‘iga asoslangan qurilma rasmi;
g - qurilmaning chizmasi; h - tishli uzatma va richag asosida ishlaydigan qurilma;
i - qurilmaning chizmasi.
Hozirgi paytda bu usul Beruniydan deyarli 500 yil keyin yashab 
o ‘tgan Postelning nomi bilan b o g ‘liq b o ‘lgan holda 
«Postelning qutbiy
azim utalproyeksiyasi
» deb ataladi.
Abu Rayhon Beruniy fazoviy obyektlami tavsiflashda Farobiy kabi 
uchta o ‘lchovdan keng foydalangan.
«
M ineralogiya
» nomli m ashhur asarida minerallaming qiyofasini 
ta ’riflashda konus, k o ‘pyoq, nuriya, havoiy so‘zlaridan foydalanadi. Bu 
yerda «
Nuriya
» (alangasimon) sirt arabcha «
tetraedr
», «
havoiy
» esa 
«ok-
taedr
» m a’nosida berilgan.
Abdurahmon al-Xaziniy o ‘zining «
Hikmatlar mezoni
» kitobida o ‘z 
davriga mansub (XII asr) fizikaga doir bir qancha asboblaming chizma­
larini beradi.
Sharqning ilk o ‘rta asr buyuk olimlaridan yana biri o ‘z davrining 
yetuk tabibi A bu ali ibn Sino (980 -1 037)dir. U meditsina sohasida yirik 
asarlar yaratish bilan birga astronomiyaga tegishli va falsafiy asarlar 
yaratdi, ilm iy kashfiyotlar qildi.
Ibn Sino o ‘z ilmiy faoliyatida tasvirlar chizish nazariyasini kashf etib, 
ancha yuqori darajadagi chizmalar chizishni tavsiya qilgan.

---

1.20-shakl.
Qo 'lida qurilayotgan bino modelini
ushlab turgan me ’тог. K. Behzodn-
ing «Zafarnoma» qo ‘lyozmasi uchun
bajarilgan nafis tasvirdan fragment.