«veterinariya» ixtisosligi bo’yicha oliy o’quv yurtlari uchun qo’llanma

Belgilari.
Ishtahaning 
pasayishi, 
haroratning 
ko’tarilishi, 
buyraklarning palpasiyada og’riqli bo’lishi kuzatiladi. Kasal hayvon 
bukchayib, kam harakat qiladi. Qorin, ko’krak, son, qovoqlar, xikildoq 
sohasida shishlar paydo bo’ladi. Ich ketishi, qayd qilish, chanqoqning 
kuchayishi, qon bosimining 210 mm simob ustunigacha ko’tarilishi 
qayd etiladi. Pulsning qattiq, zo’riqqan va susaygan bo’lishi, chap 
qorincha gipertrofiyasi, auskultasiyada 2-ton aksenti kuzatiladi. 
Diastolik ton kuchayadi. Og’ir paytlarda galop ritmi, yurakning toliqishi 
oqibatida kichik doirada qonning dimiqishi, venoz bosimning 300 mm 
suv ustunigacha oshib ketishi xarakterli bo’ladi. Shilliq pardalar 
ko’kimtir bo’yaladi. Hansirash, xirillash, yuzaki yo’tal kabi bronxit va 
bronxopnevmoniya belgilari paydo bo’ladi. 
Kasallik boshida hayvon tez-tez siydik ajratish pozasini qabul qiladi. 
Oliguriya, anuriya, siydikning loyqa, och-qizil yoki qo’ng’ir rangda 
bo’lishi, zichligining yuqori va tarkibida eritrositlar, leykositlar, 
kanalcha epiteliylari, silindr va tuzlarning ko’p bo’lishi va 
reaksiyasining kislotali bo’lishi xarakterli belgilar hisoblanadi. 
Qon suyulgan, uning zichligi pasaygan va tarkibidagi globulinlar 
miqdori ko’paygan bo’ladi. Qoldiq azot miqdori 500-1000 mg % gacha 
oshadi. Eritrosit va gemoglobin miqdori kamayadi. Limfositoz, itlarda

---

87 
monositoz qayd etiladi. Qonda indikan ko’payishi bilan uremiya 
belgilari paydo bo’ladi. 
Tashxisi.
Qisqa vaqt ichida gipertoniya, shishlar, proteinuriya, 
oliguriya, gematuriya belgilarining paydo bo’lishi, siydikda epiteliy va 
silindrlarni bo’lishi kabi belgilari e’tiborga olinadi. Nefroz, piyelit, 
urosistit, siydik-tosh kasalliklaridan farqlanadi. Nefrozda - gematuriya, 
gipertoniya, yurak gipertrofiyasi kuzatilmaydi.