Узбекистан Республикаси Олий ва урта махсус таълим вазирлиги олий уцув юртлари талабалари



Download 9,88 Mb.
Pdf ko'rish
bet61/70
Sana03.04.2022
Hajmi9,88 Mb.
#526811
1   ...   57   58   59   60   61   62   63   64   ...   70
Bog'liq
Bozor iqtisodiyoti asoslari (M.Rasulov)

22-тарх.
^имматбах
.0
цогозлар бозорида акциялар, облигадиялар, 
векселлар савдоси амалга ошади, унда асосий курсаткич ва 
айрибошлашдаги бадо асосида дивиденд ётади. Агарда диви­
денд усиб борса, ба^оси хам к^тарилади. Корхоналарнинг 
кушимча капиталга булган эхтиёжлари акцияларнинг эр- 
кин муомалада булиши, уни бозорда чегараланишсиз сотиб 
олиш туфайли ва сотилишидан тушган пул капитали оркд- 
ли крндирилади. Бошкд тур кумматбахо кргозларнинг бозо­
ри кушимча капитал жалб этиш муаммосини хал кулишда 
жуда 
к$п
келади. Чунки ахоли кулидаги ортик^а пул маб- 
лаш акция, облигация сотиб олиш оркдли хужалик фаоли- 
ятига жалб этилади. Бу ахоли га хам наф келтиради. Чунки 
ахоли уз жамгармалари билан ишлаб чикдришни кенгайти- 
ришда, хужалик фаолиятини жонлантиришда кдтнашиш 
билан даромад о л ад и.
Узбекистонда бу бозор энди шаклланиб келмокда. Дав- 
лат корхоналарнинг акционер жамият (хиссадорлик)га ай- 
ланиб бориши ва акцияларини эркин муомалага ташлашла-
www.ziyouz.com kutubxonasi


ри кднчалик мухим эканлигини таъкидламокда. Президент 
И. А. Каримов бир неча бор бунга жуда катта ахамият бе- 
риб, давлат мулкини хусусийлаштиришнинг хиссадорлик 
корхоналарига утиш шаклининг амалдаги фаолиятини ку- 
чайтиришда акциялар бозорини авж олдириш, айник,са хозир 
Хал кдлувчи ахамият касб этиши ва кушимча капитал га эга 
булиш имконини тущиришига эътиборни жалб этди. ГТГу- 
нингдек, облигациялар чикдриш, векселларни оборспда були- 
шини таъминлаш бундай бозорнинг шаклланишини тезлаш- 
тиради.
Пул бозори туб мазмуни билан расмий миллий пуллар 
бозорини билдиради. Бу миллий нулларнинг эркин холда 
бир-бирига алмашуви — олди-сотдиси жараёнидан иборат- 
дир. Бу бозорнинг ривожланиши умуман, бозор ик^исоди- 
ёти ривожи учун ахамиятлидир. Чунки ик;тисодий алоца- 
лар, айник,са хорижий мамлакатлар билан муносабатларни 
кучайтиришда имкон тутдирадиган жихатлардандир. Бунда 
миллий пулнинг бош^а пуллар билан беллаша олиши, 
тусикдарсиз алмаша, яьни пул бозорида тенг хукук^и хо;ща 
^атнаша олиши имконини турдиради. Масалан, бу бозор­
нинг Узбекистонда шаклланиши аввало узимизнинг суми- 
мизни бошкд пуллар билан тенглашувига, эркин тенгла- 
шувига (конвертация) олиб келади. Сумнингжахонга чи- 
к,иши ва умуман, миллий пулимизга бош^а мамлакат 
пулларини алмаштириш эркинлигини юзага келтиради. 
Бунинг учун сумнинг ^адрини ош ириш , обруйини кута- 
риш ва пул бозоридаги эркин харакатини таъминлаб бо- 
риш талаб этилади.
Маълумки, доллар барча мамлакатлар пул бозорида эр ­
кин олди-сотди объекти хисобланади. Марка, фунт, стер­
линг, иена, франк кабилар туррисида хам шуни айтиш ке- 
рак. Бу жуда кулайлик, аввало халк,аро ик^исодий алок,а- 
ларда туловларни, хисоб-китобларни енгиллаштирса, 
фук;ароларнинг хорижий мамлакатларга чи^иши, уларнинг 
у ерлардаги фаолиятлари учун енгилликлар турдиради. Эмис- 
сияли пул бозорида пуллар курси буйича сотилади. Бу курс 
доимо узгариб туради.
Кредит бозори хам узига хос хусусиятларга эгадир. Бу 
ссуда капитали бозори хам дейилади. Бундаги савдода кре­
дит фоизи асос булиб, унинг бахоси вазифасини бажара-
www.ziyouz.com kutubxonasi


ди. Кредит бозорида турли тулов воситалари (пуллар, об- 
лигациялар ва к,имматбахо к;орозлар) таклиф этилади. Бу 
кредит, ссуда к;арзларга булган талаб асосида амалга оша- 
ди. Кредитлар, к;арзлар маълум мухлат ва маълум бахода 
амалга ошади. Кредит операцияларини банклар ва бошк;а 
кредит бозорининг муассасалари амалга ошириб, пуллар 
ортицча булган ик,тисод кисмидан уларга мухтож булган 
жойга утказилади. Корхоналарнинг Узлари вак;тинча ор- 
ти^ча булган ресурсларни бир-бирига бериши мумкин, 
лекин кредитдан мухтожлик турилган вак;тдагина фойда- 
ланилади.
Товарлар ёки мехмат бозорларига нисбатан кредит бо­
зорининг таъсир механизми анча мураккабдир. Инсон учун 
келажак бойлигига нисбатан бугунгисини уйлаш хосдир. 
Шунга кура у бугунги бойликка, бугунги истеъмолга 
купрок, эътибор беради. Эрталикни уйлаб иш кураётганлар 
эса бугун ушанинг э ваз ига процент хисобида даромад олиш- 
лари керак. Кдрздор эса бугун самарали фойдаланганлиги 
учун фоиз тулайди.
Кредит бозорида давлатнинг роли катта булади. У кре­
дит институтларидан кредит пулини олиб, бу пулларни 
карзга бериш йули билан давлат кредит хажми, уни фоиз 
каби кредит бозоридаги даражаларига таъсир кУрсатади. У 
кредитга булган талабни ё кугариши, ё пасайтириши шу 
йул 
билан а^олининг талабини узгартириши, ишлаб чи- 
к^ришнинг кенгайиши кабиларга таъсир курсатиши мум­
кин.
Бозор го^гисодиётига угиш даврида кредит бозори к,ону- 
ниятларидан фаол фойдаланиш имконияти тукилади. Дав­
лат кредит бозори фаолиятини ик,тисодиёт тузилмасини 
узгартириш, истеъмол бозорини таъминлашга кдратишга 
харакат кдоади. Давлат бюджет камомадидан кутилиш со- 
хасидаги пул сиёсатини олиб боради. Бу тушунарли, лекин 
фоиз даражасининг ортик^а юкори булиши умуман бозор 
шаклланишини издан чикрриши мумкин. Шунга кура пул 
сиёсати жуда э\гиёткорликни, барча омилларни эътиборга 
олишни талаб этади.
Маълумки, кредит бозори пул бозори ва кимматбахо 
кррозлар бозори билан богликдир. Агар кредит бозори 
Узбекистонда утиш даврида ривожлана бошлаган булса,
www.ziyouz.com kutubxonasi


пул бозори ва кимматбахо к;окозлар бозори эн ди -энди 
шаклланиб бормовда, куриб утганимиздек, бозор ик;ти- 
содиётида узларининг мухим уринларини тезрок, эгаллаш- 
лари керак.
Бу хилдаги кейинги шакл инвестиция бозоридир. Буни 
капиталлар бозори хам дейилади. Чунки бу бозор капитал 
харажатлар, капитал маблаклар билан бомикдир.
Инвестиция, яъни капитал харажатларни амалга ош и- 
ришда купроккайси colara, яъни ишлаб чикдриш ресур- 
сларига ёки номоддий ишлаб чик,аришга, истеъмол бу- 
юмлари тармок^арига эътибор бериш кераклигини икти- 
содиётнинг умумий усиши хал кулиши керак. Инвестиция 
олдида хам доимо шундай муаммо туради: агар ижтимоий 
ресурслар келажак максадида сарфланилса, яън и капи- 
талга айлантирилса, аввало келажак истеъмолини купай- 
тириш мак,сад кули б куйилган булади. Башарти асосан 
хозирги бевосита истеъмолга к;аратилса, бугунги кунни 
Уйлаб сарф этилган булади.
Инвестицион узгариш рак,обат, илмий-техник тарак,- 
Киёт давлатнинг молия-кредит сиёсатига, жахондаги то- 
варлар бозори ва капитал харажатлар холатларига 
G
orjihk
,- 
дир. Шу билан бирга бу жараён капиталга булган талаб ва 
таклифга хам богликдир. Шунинг учун давлат инвестиция 
бозоридан узини четда тутмаслиги керак.
Инвестиция бозори бош ^а бозорлар билан бевосита 
боглиц булиб, уларга таъсир курсатади. Биринчи навбат- 
да, бу истеъмол бозорига царашлидир. Бу бозор шу соната 
сарфланадиган капитал таъсири остида булади ва бунга 
капитал куйиш анча нафли. Чунки у тез фойда келтиради. 
Бу жихатдан 
ofhp
саноат фараданади. Шунга кура истеъ­
мол буюмлари, хизмат курсатиш тармок^ари капитални 
узларига купрок; тортади ва буларда капиталга булган та­
лаб кучлирок туюлади.
Бундан ташкдри инвестиция бозори мехнат бозорига таъ­
сир этиб, ундаги талабни кутаради. Инвестиция истеъмол 
бозори Билдирагининг тезрок айланиши учун восита булиб 
хизмат кулади.
Маълумки, иктисодий таракдиёт, хал к, хужалигининг 
соха ва барча тармок^ари тухтовсиз инвестицияга мухтож. 
Бу зарур жойда кенгайиш ва янги курилиш, мавжуд тар-
www.ziyouz.com kutubxonasi


мокдарни такомиллаштириш, уни янгилаш, узгартиришни 
талаб этади.
Умуман, капитал харажатлар муаммосини тезрок, х;ал 
килишни истасак, инвестиция самарадорлигини ошириш, 
курилиш ишларининг музугатини к^схдртириш, уни би- 
ринчи навбатда, зарур жойларда амалга ошириш каби му- 
аммоларни бозордек хал кдяадиган усул йук;. Бунинг агамия- 
ти, айник.са бозор муносабатларига утиш, бозор иктисоди- 
ётини шакллантириш даврида кучаймокда. Чунки хал к; 
х^жалиги тузилишини бозорга мослаб узгартириш ва буни 
республика манфаатига т^ла к,аратиш даврида инвестиция- 
нинг ахамияти кутарилмокда.
О лдим изда турган вазифалар чет эл инвестицияси- 
дан фойдаланиш ни имкони борича кенгайтиришни та­
лаб этади. Бунинг им кониятларини кенгайтириш би- 
р ин чи навбатда, инвестиция бозорининг шаклланиши 
ва ривожланиш ига бокливдир. Агарда инвестициянинг 
ички бозори ш аклланмас эк ан , факат жахон ин вести­
ция бозорига ишонган холда, четдан катта хажмда уни 
кутиш кийин. Инвестиция бозори хажми ва мик,ёси ав- 
вало м улк ш аклларига боглик булиб, у давлат мулки 
хукм ронлигининг олдини олиш , давлат тасарруфидан 
чик,аришни тезлаштириш билан биргаликда ш акллани­
ши керак.
Ж ахон тажрибаси шунн курсатмокдаки, инвестиция 
хажми кенгаймокда, у жуда тез такомиллашмокда. Умуман, 
тараккиётни тезлаштириш, айник;са икгисодиётни кенгай­
тириш, уни хаётий талаб асосида узгаришини тезлаштириш 
бевоситаликни талаб этади. Бунда, албатга бозор усули к$л 
келадики, кднчалик инвестиция бозори ривож тошан булса, 
бу иш осон кучади, иктисодий узгарюцдаги муаммолар осон- 
рок^хал кделиниб борилади.
Бу хил бозордаги энг кейинги биз курадиган шакл 
фондлар бозоридир. Фондлар бозори молия бозорига ки- 
рувчи хамма шаклдаги бозорлар билан биргаликдаги хара- 
катда булиб, умуман пул бозорлари куринишларининг 
барчасининг ривожланиши билан богликдир. Бунда фонд 
биржалари ахамиятли булиб, банклар, холдинглар каби 
акция ва бошкд хил кдемматбахо к;огозлар чикдриши мум- 
кин. У брокерлик жойларини сотиш, келишмалар ишти-
www.ziyouz.com kutubxonasi


рокчиларининг бадаллик туловлари, тиж орий хизмат 
туловлари хисобига даромад олади.
Фонд биржаси уз фаолияти билан капитал концентра- 
циялашуви, капиталнинг со*а ва тармокутар буйича так;- 
симланиши, инвестиция ва инфляция жараёнларини тар- 
тибга солишга кумаклашади. Фонд биржаларининг асосий 
харакати брокерлар воситачилигида кумматта эга булган 
фондлар билан келишмалар тузиш ва уларни тУла расмий- 
лаштириш, хисобга олиш билан боглангандир. Бунда ке- 
лишма муплати ва унинг назорати кагга роль уйнайди. Чун- 
ки келишманинг ижроси уз вактида амалга ошмоги ва 
туловлари мажбурий туе 
о л м о р и
зарур.
Куриниб турибдики, бозор ик?исодиётининг ривожла- 
ниши, унинг тезлиги ва бозор механизмларининг самара- 
дорлиги куп жи^атдан молия бозори шакллари х,олатига 
богливдир. Барча бозор шаклларига нисбатан молия бозори- 
нинг шакллари тезрок, ривожланмокда ва уз а^амиятларини 
оширмокда.
ИНТЕЛЛЕКТУАЛ ТОВАРЛАР Б О З О Р И
Истеъмол объектига кдраб булинищцаги кейинги бозор 
хили интеллектуал товарлар бозорлари ва уларнинг шакл- 
ларидир. Бунга кирувчи бозор шаклларидаги умумийлик 
шуки, уларнинг объектлари ак^шй мех,нат ма^сулидан и бо­
рат булган товарлар ва товарлашган хизматлардир. Бу хил 
бозор шакллари булган илмий-техник ишланмалар, ахбо- 
рот, санъат ва адабиёт асарлари бозорларидан иборат. Бу 
бозорлардаги товарлар, хизматлар узига хос ва махсус то­
варлар булиб, бошкд товарлар дунёсидан фаркданади. Бун- 
дай бозорларда товарлар (хизматлар) эгалари ёки улар­
нинг номидан вакиллар бозорда таклифни уюштирса, тур- 
ли ташкилот, муассаса, корхона ва айрим хрлдаги фукдролар 
талабни шакллантирадилар.
Интеллектуал бозорларда илмий ва техник ишланмалар, 
илмий гоялар, илмий изланиш натижалари билан бир кдторда 
ахборотлар ва янгиликлар х,амда ак^тий ва юк;ори касб махг 
сули булган санъат асарлари,шунингдек, адабий асарлар одци- 
сотдиси юз бериб, шу хилдаги товарлар (хизматлар) айри- 
бошлаши амалга ошади.
www.ziyouz.com kutubxonasi


Умуман айтганда, цивилизация тараккиёти, инсон ма- 
даний даражаси аввало шу бозорда Уз ифодасини топади. 
Интеллектуал бозорлар ичида энг салмокдиси илмий-тех- 
иик ишланмалар бозоридир.
Ривож топган бозор ик^гисодиёти мамлакатларида бун- 
дай фаолият ва махсулотлар бозор таъсирида, талаб хамда 
таклиф кучи асосида истеъмолга тушади. Уларнинг тарак;- 
Киёти фак^ат талаб ва таклиф таъсиридадир.
Хак,ик,атан хам илмий фаолият, уларнинг сарф-хара- 
жатлари бозор талаби асосида амалга ошса, уларнинг 
хаётийлиги, амалийлиги юк,ори даражада булиши мум- 
кин. Ж ам ият тарак^иётида кдйси хил илмий ечимларга 
мухтожлик булса, Ушанга талаб пайдо булиб, шу илмий 
муаммо ёки техника ечими тезрок, ишланиши, хал кили- 
ниш и керакки, у хакикатан хам бевосита хаёт талабидир. 
Бундай шароитда илмий хизматнинг жамият талабидан 
келиб чик.иши, илмий ечимларни хаёт билан бевосита 
борликлиги устун булиб, илмий фаолият самараси доимо 
юкрри булади.
Маълумки, илмий фаолият таракдиёт даражаси га караб 
жамиятдаги уз ахамиятини ошириб бормокда. Тараккиётни 
илмий ва техника ривожисиз тасаввур этиб булмайди. Жа­
мият таракдиёти илмий фаолиятнинг кучайишини талаб 
этади. Ишлаб чикарувчи кучлар ривожи, моддий, табиий 
бойликлардан фойдаланиш самарасини ошириб бориш янги- 
янги илмий махсулотларсиз мумкин эмас. Бу, айник;са ре- 
сурслар камчиллиги шароитида жуда ахамиятлидир. Буни 
кейинги йилларда ишлаб чикдришнинг илмий 
с и р и м л и
да- 
ражасининг усиб боришида куриш мумкинки, кам мод­
дий, кам энергияли, кам мехнатли махсулотлар хиссаси- 
нинг ош иб бориши биринчи навбатда, илмий ечимлар, 
техник ишланмаларнинг натижасидир. Бундаги муваффа- 
киятлар техник ишланмалар ва илмий гоялар бозори таш- 
кил топган ва ривож этган мамлакатларда каггадир. Шу- 
нинг учун хам жахонда бундай товарларга талаб юк,ори ва 
жахон бозорида бу шаклли бозорнинг салмори хам юк;ори. 
Бундай бозорнинг ривожи илмий ечимлар, илмий фаоли­
ят самарадорлигини ошириш билан бирга илмий ходим- 
ларнинг турмуш даражасини кугаришда ахамиятлидир. Чун- 
ки таклиф ва талаб бундай махсулотларни бахо орк,али 
истеъмол килинишига олиб келиши даромад олишда сунъ-
www.ziyouz.com kutubxonasi


ийликка йул куймайди ва ме\нат бахоси даражасига к;араб 
амалга ошади.
Илмий-техник ишланмалар савдоси амалда патент, ло- 
йихалар, лицензия ва 
ноу-хаулар сотишдан иборатдир.
Бу бозор асосан ишлаб чи^ариш янгиликлари учун хиз- 
мат кдпади. Илмий-техник ишланмаларнингжахон бозори- 
да ахамияти жуда катта, чунки халкдро мик;ёсдаги иш лаб 
чикариш новациялари билан богликдир.
Санъат ва адабиёт асарлари бозори китоб бозори, ама- 
лий санъат ва бадиий мэдсулотлар бозори, кино ва шоу- 
бизнес бозорлари кабиларни уз ичига олади. Буларнинг 
истеъмолдаги урни борган сари ортиб бормокда. Ш унга 
кура бундай бозорлар кенгайиши ва иш тирокчилари- 
нинг купайиб боришига олиб келмокда. Кино ленталари, 
ашула кассеталари бозори, айник;са, ёшлар уртасида таъ- 
сирлидир ва хджмлидир.
Ахборот бозори телевидение, радио ва матбуотнинг кен- 
гайиб боришига бокпикбулиб, янгиликларнинг хам олди- 
сотдиси авж олиб, бу бозор хам кенгайиб бормокда. Бу 
бозорнинг ижтимоий-и^гисодий хаётдаги ахамияти кенгай­
иб, бу бозор хам тез узгарадиган бозорлардандир. У нинг 
объектлари давлат ва хусусий корхона, муассасалардан ибо­
ратдир.
Умуман, ишлаб чи^арищца илм салморининг усиб бори- 
ши, хаётимизга санъат, адабиёт ва ахборотнинг купрок, ки- 
риб бориши уларга талабни ошириб бормокда. Илмий-тех- 
никанинг ривожи, янги-янги хил технология бу бозорлар- 
даги таклифни кенгайтирмокда.
ХУДУДИЙ БО ЗО РЛ А Р
Учинчи тур бозор ш акллари 
ХУДУДИЙ 
белги буйича 
булиб, булар шахар ва к^ш лок жойлар, махаллий ва м ил- 
лий хамда жахон бозорларидир. Жахон бозори хакица ало- 
хида мавзуда ran юритамиз. Бу тур номидан билиниб ту- 
рибдики, бозор шаклларининг асосий белгиловчи ом или 
худудийликдир, Маълумки, ахоли аввало к,ишлок; ва ш а- 
харларда жойлашиши билан фаркданади, чунончи, и ш ­
лаб чик;ариш, турмуш тарзи, ижтимоий холат кабиларда 
фаркданиб, бозорнинг шаклланишига хам таъсир курса- 
тади.
www.ziyouz.com kutubxonasi


Кишлок ва шах,ар бозорлари истеъмолга кура бир к,атор 
узига хос хусусиятларга эга б^лади. Аввало бу товарлар хил и, 
савдони уюштириш, савдо турлари ва корхоналари каби- 
ларда уз аксини топади. Бу асосан кушлок, ахолиси к^п 
б^лган хамда шахар, кушлок; ва шахар ахолиси, турмуш 
тарзи даражаси, истеъмол холатида тафовутлар мавжуд мам- 
лакатларга хосдир. К,ишлок; савдосидаги товар хиллари ал- 
батта шахарларникидан фарк/
1
анади. Кушлок, жойларда со- 
тувда к^проц дехк,ончилик махсулотлари булса, шахарда 
саноат молларвдир. Кушлокжойлардан махсулотлар шахар 
халку учун ва саноат учун сотиб олинади. Аксинча, саноат 
махсулотлари шахарлардан олиб келиниб, шахсий истеъмол 
учун кушлок, бозорларида сотилади. Савдо турлари шахарда 
жуда бой. Озик,-овк,ат махсулотларининг савдодаги хуссаси- 
да шахар билан кушлок; бозорида фарк; катга. Умумий ов- 
к,атланиш корхоналарини олсак, улар асосан шахарда яхши 
тара^^дей этган.
Узбекистонда кушлок, бозори жуда кенг булиб, бу бо- 
зор асосан матлубот кооперациясини ташкил этади. У жуда 
кенг савдо корхоналари, истеъмол товарлари ишлаб чи- 
к,ариш корхоналарига эга. Йиллик савдо обороти мамла- 
катдаги чакана савдонинг ярмидан купини ташкил этади. 
Кушлок, бозорини майда дуконлар ташкил этади ёки мах,- 
сулотлар лфща сотилади, деб тушуниб булмайди, бу ер- 
ларда йирик савдо корхоналари, ресторанлар хам ташкил 
этилган. Саноатнинг кенгайиб бориши, йирик кушлок,- 
ларда саноат тармокдарининг к^пайиши к;ишлок бозор­
лари уз объектларини кенгайтириб боришини такозо эт- 
мокда.
Хизмат курсатиш бозорларини олсак, у шахарларда яхши 
ривожланган. Кушлокдарца бунга талаб кам булгани учун 
ундай эмас. Ахолининг жойлашиши, зичлиги турлича булга­
ни учун бозорни уюштириш хам турличадир. Аввало бу 
савдода, корхоналар хили, хажмида уз аксини топади ва 
хоказо.
Махаллий бозор тушунчасига келсак, бу бевосита ахоли 
яшайдиган ёки ишлайдиган жой билан бокликдигини бил- 
дирувчи узгачаликдир. Хар бир турар жой — туман, вило- 
ят кабиларнинг ^з бозори мавжуд булиши мумкинки, 
аввало бу шу ер ахолисининг манфаатидан келиб чикдци.
www.ziyouz.com kutubxonasi


Бундаги энг мухим белги бозор ахолисининг бевосита 
истеъмолга тратилиш идир. Хар бир турар жой учун кун- 
далик истеъмол моллари савдосининг бевоситалиги таъ- 
минланиб, ишлаб чик;ариш хам шунга б о ы и к булиши 
керак.
Махаллий бозорда шу ерда етиш тириладиган махсу- 
лотлар савдоси билан бирга кундалик истеъмол, инсон 
Хаёти билан боглик,товарлар савдосининг уюштирилиши 
зарур. Жойлардаги ахоли ишлаб чик;арган м олларни со- 
тиш ва истеъмол учун зарур моллар билан таъминлаш
махаллий бозорни ташкил этишдаги асосий мак,садцир. 
Махаллийлик к,айси хажмда булишига, бевосита ик,тисо- 
дий алок;а ривожига к,араб дар бир махаллий бозор хажми 
белгиланади.
Умумий инсоний истеъмол билан бирга. хар жойнинг 
узгалиги хам мавжудки, унда ишлаб чвд^ариш ва ахолининг 
таъминланиши махаллий бозорга бовдиадир.
^ Миллий бозор миллат, давлатчилик билан боглик; 
булиб, хар бир мамлакат узининг бозорини уюштиради. 
Бу, аввало шу миллат истеъмоли ва ишлаб чицариш и би­
лан белгиланади. Бозорнинг мамлакат истеъмолини к,он- 
дира олиши ишлаб чицариш т а р а к ^ ё т и дараж асига 6
of

лик, ишлаб чик;ариш билан истеъмол Уртасидаги ф арк 
фак,ат узидаги махсулот ортик,чалиги хисобига коплана- 
ди, яъни айирбошлаш хисобигагина булиб, бу бозор р и ­
вожига бокливдир.
Миллий бозорнинг асосий вазифаси мамлакат истеъмо­
лини тУла крплаш, шу билан бирга ишлаб чикдрилган мах- 
сулотларни сотиб, даромадни таъминлаш, чунки бусиз ис­
теъмол учун реал талаб шаклланмайди. Агарда махаллий бо­
зор ицтисодий ало^аларда асосан горизонтал тарзда амалга 
ошса, миллий бозор купрок, вертикал харакатни узида ифо- 
далайди. Бунда товарларнинг вилоятлар ва туманлар ургаси- 
даги самарали харакатлари таъминланади.
Узбекистан миллий бозори мустакиллик шарофати би­
лан юзага келиб, жуда катта имкониятларга эгадир. У 
мамлакат иктисодиёти, унинг бозор тизимига утиши би­
лан борланган тарак,к;иёт имкониятларига асосланади. Бун- 
дан таищари халк;аро и^тисодий ало^аларнинг ривожла- 
20 — 

Download 9,88 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   57   58   59   60   61   62   63   64   ...   70




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish