Toshkent davlat pedagogika universiteti ilmiy axborotlari ilmiy-nazariy jurnali

TOSHKENT DAVLAT PEDAGOGIKA UNIVERSITETI ILMIY AXBOROTLARI
2020/2(23
)
 
namoyon bo‘ladi, natijada dizayn mahsulotini olish bilan yakunlanadi va model holatida talabalar 
rejali, dizayn, model, taxmin, tadqiqot qilish, nostandart qarorlar qabul qilish uchun kerak bo‘ladigan 
portfolio yaratish uchun sharoitlar yaratadi, muammoli vaziyatlarni hal qilishni va keyinchalik 
konstruktorlik – texnologik faoliyatni, bilim, ko‘nikmani egallash, nostandart vaziyatlarda tajribaning 
shakllanishiga imkon yaratadi. 
Bo‘lajak o‘qituvchilarni kasbiy faoliyat (motivatsion-qadriyatli, ijodiy-faoliyatli, konstruktiv, 
operatsion-texnologik va 
refleksiv-baholash) 
kompetentligiga 
tayyorgarligining tarkibiy 
komponentlari ko‘rsatkichlarini taqqoslash yuz beradi.
Shunday qilib, motivatsion-qadriyatli komponentning shakllanganligi quyidagi kasbiy 
kompetentliklarni o‘zlashtirish va tayyorgarlikni ta’minlaydi: 
- dizayn sohasidagi bo‘lajak kasbiy faoliyat ijtimoiy ahamiyatini va o‘ziga xos xususiyatlarini 
tushunish qobiliyati; 
- konstruktorlik-texnologik faoliyatda muvaffaqiyatga erishish uchun portfolio yaratishda 
shaxsiy-individual talablarning shakllanganligi; 
- konstruktorlik-texnologik faoliyatga ijobiy va hissiy munosabatni aniqlash qobiliyati; 
- konstruktorlik-texnologik faoliyatga motivatsiyaning shakllanganligi va qiziqishlarni namoyon 
bo‘lish qobiliyati; 
- konstruktorlik-texnologik faoliyat va uning subyektlariga qadriyatli munosabatni namoyish 
qilish qobiliyati; 
- kasbiy sifatlarni namoyon qilish qobiliyati: ijodkorlik, kompetentlik, harakatchanlik, muloqot 
ko‘nikmalari, ta’lim olish; 
- shaxsiy sifatlarni namoyish qilish qobiliyati: ta’lim olish istagi, o‘z-o‘zini rivojlantirish, 
konstruktorlik - texnologik faoliyatda o‘z-o‘zini tasdiqlash; 
- dizayn sohasida ishlash uchun tayyorlik. 
Bo‘lajak kasb ta’limi o‘qituvchilarining konstruktorlik-texnologik faoliyatga tayyorgarligining 
operatsion-texnologik komponentining shakllanganligi quyidagi kasbiy kompetentliklarni 
o‘zlashtirish va tayyorgarlikni ta’minlaydi: 
-
konstruktorlik - grafik ko‘nikmalar va vositalarni ijodiy egallash; 
-
loyihalangan obyektga bo‘lgan ehtiyojni o‘rganish, tarixiy va zamonaviy yo‘nalish, 
iste’molchilarning sifat ko‘rsatkichlarini aniqlash; 
-
yangi mahsulotni ishlab chiqishning turli bosqichlarida turli axborot manbalarini aniqlash va 
tahlil qilish qobiliyati; 
-
iste’molchi xususiyatlari va estetik sifatlarini yuqori darajada ta’minlashni e’tiborga olgan 
holda buyumlarni loyihalash, konstruksiyalash, modellashtirish, tayyorlash qobiliyati; 
-
ijodiy fikrni (for-eskiz, ijodiy eskiz, ishchi eskizlar) namoyish qilish uchun eskizlarni taqdim 
etish va ishlatish qobiliyati; 
-
mahsulotlarni tahlil qilish qobiliyati (nuqsonlar, ularning kelib chiqish sabablari va bartaraf 
etish usullarini aniqlash); 
-
mahsulot ishlab chiqarishning ratsional texnologik ketma-ketligini (texnologik xarita) yaratish 
qobiliyati;
-
materiallar, zamonaviy jihozlar, konstruksiyalarni tanlashni e’tiborga olgan holda, texnologik 
qayta ishlashning turli metodlarini qo‘llash. 
Bo‘lajak kasb ta’limi o‘qituvchilarining dizayn-texnologik faoliyatga tayyorgarligining refleksiv-
baholash komponentining shakllanganligi quyidagi kasbiy kompetentliklarni o‘zlashtirish va 
tayyorgarlikni ta’minlaydi: 
В.В. Грачева. – Тула: ТГПУ им. Л.Н. Толстого, 2012.– 261 с.

---

95