ular kadrining pasayishi bilan bog‗liq. Kundalik hayotda ham qadr-qimmat tushunchasi, odatda,
cheklangan kamyob ne‘matlarga nisbatan qо‗llaniladi. Ehtiyojlar tо‗yingan sari nafliligi kamayib
boradi. Ular nisbatan murakkab tushunchalar bо‗lib ularni о‗rganishda naflilik nazariyasi
mohiyatini ifodalovchi «Oldingdan oqqan suvning qadri yо‗q», «Xolvaning ozi shirin»
maqollaridan foydalanish mumkin. Yoki iqtisodiyotda resurslarning cheklanganligi, ayniqsa,
inson uchun eng cheklangan resurs vaqt ekanligiga diqqat qaratilgan «Vaqting ketdi, naqding
ketdi» yoki sarf-xarajatlarni hisob-kitobini olib borish naqadar muhimligini ifodalovchi «Hisobini
bilmagan hamyonidan ayrilar» maqollarini tegishli mavzu, savollar muhokamasida qо‗llash
mavzuning, masalaning mohiyatini о‗quvchi-talabalarga yetkazishda muhim ahamiyatga ega.
Ularni о‗rganilayotgan mavzularga bog‗lab qо‗llaniladi.
Iqtisodiyotda halollikning ahamiyati katta. Iqtisodiy faoliyat ehtiyojlar, manfaatlar, maqsad
va ularni realizatsiya qilish uchun qaratilgan faoliyat bilan bog‗liq ekan, о‗z manfaatini kо‗zlagan
holda birovni haqiga xiyonat qilish uchun kо‗ngil sust ketishi, yо‗ldan ozish imkoniyati mavjud.
Shuning uchun xalqimiz halollikni ulug‗lovchi uning naqadar katta ahamiyatga ega ekanligi
ifodalovchi bir qator maqollar ijod qilgan:
Halollik har qanday martabani bezaydi.
Halol odam uchun eng og‗ir haqorat - uni haromlikda ayblashdir. Halol odamni ta‘qib etish
mumkin, lekin uni badnom qilib bо‗lmaydi.
Halol odam birovning hakiga xiyonat qilmaydi va boshqalar. Iqtisodiy tarbiya nazariyasi
maqollar bilan birgalikda topishmoqlardan foydalanish о‗ziga xos о‗rin tutadi.
Topishmoqlar aqlni yuqori darajada bо‗lishini, о‗zida axloqiy g‗oyalarni ifodalashga
yordam beradi. U aqliy, estetik va axloqiy tarbiyaga katta ta‘sir о‗tkazadi. Qadimda hamma
funksiyani bajargan bо‗lsa, keyinchalik kо‗proq aqliy tarbiyalashda qо‗llanilgan. Topishmoqlar
fikr yuritishini rivojlantirishga, tahlil qilishga, predmetning, voqea-hodisalarning turli jihatlariga
diqqat qaratishga о‗rgatadi.
Aqliy jihatdan topishmoqlarni qо‗llashning afzalligi shundaki, u tabiat, inson, jamiyat
haqida ma‘lumotlarni faol fikr yuritish jarayonida amalga oshiriladi, fikr yuritish xotirani
rivojlantirishga xizmat qiladi. Topishmoqlar odamning aqlini о‗stirishdagina emas, balki uni
shaxs bо‗lib shakllanishida katta rol о‗ynaydi. U kuzatish qobiliyatini о‗stiradi. Topishmoqdagi
narsa-buyumlarning bir necha belgilari aks etadi. Ularga qarab topishmoqning javobi topiladi. Bu
jarayon turli belgilarni qiyoslash, atroflicha fikr yuritish, mushohada qilishga о‗rgatadi.
Iqtisodiyotni о‗rganishda, iqtisodiy tafakkurni rivojlantirishda iqtisodiy topishmoqlarni roli
beqiyos, ularni qо‗llashning imkoni keng, ayniqsa topishmoqlar tayyorlashni о‗quvchi-talabalarni
о‗ziga topshirish mumkin. Iqtisodiyotni о‗rganishda odatda iqtisodiy kategoriya, tushunchalarni
о‗rganishga qaratilgan topishmoqlardan foydalaniladi. Topishmoqlar ham maqollarga о‗xshash
mavzular va ularda muhokama qilinadigan savollarga bog‗lab о‗rganiladi.
Do'stlaringiz bilan baham: