O`zbekiston respublikasi oliy va o`rta maxsus ta’lim vazirligi urganch davlat universiteti “mehnat ta’limi” kafedrasi

YUqori uglerodli po‘latlar 
 
YUqori uglerodli po‘latlar tarkibida 0,60 dan 1,4 % gacha uglerod bo‘ladi. Bu 
materiallar anchagina qattiq, yuqurimustaxkam lekin xech qanday plastiklikka ega 
bo‘lmagan po‘latlardir. Ular deyarli har doim mustaxkamlangan va bo‘shatilgan 
xolatda ishlatiladi. SHu bilan birga ular yuqori eyilishbardoshlikka ega, ulardan 
o‘tkir qirrali buyumlar tayyorlash mumkin. Ular asboblar tayyorlashda va shakl 
beruvchi golovkalar yasashda qo‘llaniladi, Legirlovchi elementlar sifatida xrom, 
vanadiy, volfram va molibden qo‘shiladi. Ushbu qo‘shimchalar uglerod bilan 
birgalikda juda qattiq va eyilishbardosh karbiqdalrni xosil qiladi (Cr
23
C
6
, V
4
C
3
, 
WC). 
Jadval
. Qora metallar va qotishmalarning moyda toblangandan va bo‘shatilgandan 
keyingi mexanik xossalari va ularni qo‘llanilish soxalari. 
AISI
 r
aq
am
i 
UN
S
 
b
o‘yic
h
a 
b
elgi
lan
is
h
i 
M
u
staxkamli
k
 
ch
egar
asi
, 
M
Pa
 
(
ksi
) 
Oq
u
vc
h
an
li
k
 
ch
egar
asi
, 
M
Pa
 
(
ksi
) 
Plastik
li
gi
, 
%
EL
 
(50 
mm