O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi toshkent arxitektura qurilish instituti

Yer osti kommunikatsiyalarini transheyasiz ta’mirlash
(5.39 - rasm) ikki 
variantdagi yechimga ega. Birinchi yechimda eskirgan quvuro‘tgazgich sirti 
tozalangandan so‘ng uning ichiga puchaygan holatdagi yuqori mustahkam 
polietilen quvur tortiladi, bu quvur bug‘ bosimi ostida shikastlangan eski 
quvurning ichki sirtiga jips taqalib o‘zining avvalgi boshlang‘ich shakliga qaytadi. 
Layner deb nomlanuvchi puchaygan polietilen quvur barabanga o‘ralgan 

---

190 
ko‘rinishda qurilishga keltiriladi, u shikastlangan eski quvur ichiga lebedka 
yordamida tortib kiritiladi, lebedkaning trosi oldindan eski quvur ichi orqali tortib 
o‘tkaziladi. 
Ikkinchi variantda shikastlangan eski quvuro‘tkazgichning ichki yuzasi 
tozalangandan so‘ng maxsus jihoz yordamida uning ichiga to‘qima matoli-
polietilenli shlang (layner) tortib kiritiladi. Hisobiy uzunlikdagi shlangni 
(ta’mirlanayotgan quvur kesmasi uzunligiga teng) quvuro‘tkazgichga kirgizishdan 
oldin ushbu shlanga butun uzunligi bo‘yicha valtsevoy apparatidan o‘tkazish orqali 
epoksidli yelimning ulushlangan miqdori bilan shimdiriladi. Shundan so‘ng 
shlanga o‘ram qilib o‘raladi va bu o‘ram ustiga shlanganing boshlang‘ich uchi 
mahkamlanadigan chiqaruvchi patrubka bilan ta’minlangan uzatuvchi bunkerga 
joylashtiriladi. Shlangning boshlang‘ich uchi ochiladi va uzatuvchi patrubkaga 
maxkamlash uchun uchi qayriladi. 
5.39. – rasm. Yer osti tarmoqlarini transheyasiz ta’mirlash uchun mo‘ljallangan o‘rnatma 
sxemasi: 
a – “sog‘lomlashtirish”dan oldin tozalangan quvur; b – shikastlangan eski quvur ichiga 
joylashtirilgan layner deb nomlanuvchi puchaygan polietilen quvuri; v – layner bilan 
mahkamlangan quvur; g – polietilen quvurni tortib kiritishning umumiy ko‘rinishi

---

191 
Uzatadigan bunkerga havo haydaladi va uning bosimi ta’sirida shlanga 
o‘ramdan ochilib va bunkerdan chiqa boshlaydi. Siqib chiqarilgan shlang operator 
tomonidan ochiq eskirgan quvuro‘tkazgichga yo‘naltiriladi va bu quvurztkazgich 
ichi bo‘ylab orientirlanadi. So‘ng ichki bosim ta’sirida qobiq tozalanayotgan 
quvuro‘tkazgichgauning ikkinchi oxiridan chiqqunga qadar shishiriladi. So‘ng 
yelim to‘liq qotguncha 3-4 soat davomida tozalanayotgan quvuro‘tkazgich 
bug‘lanadi. Bu usulning afzalligi eskirgan quvuro‘tkazgichichki diametrini saqlab 
qolishdan iborat bo‘lib, shu usul bilan kuchaytirilgan quvurning kafolatlangan 
xizmat ko‘rsatish muddati 50 yildan kam bo‘lmaydi.