O„zbekiston respublikasi oliy va o„rta maxsus ta‟lim vazirligi toshkent moliya instituti k. Z. Xomitov

Ijtimoiy yondashuv
nuqtayi nazaridan ko‗chmas mulk bozorining 
infratuzilmasi 
– bu ko‗chmas mulk obyektlarining foydali 
xususiyatlarini yaratilishi va iste‘moli bilan bog‗liq bo‗lgan ijtimoiy 
vazifalarni samarali hal etish mexanizmlarining to‗plami.
Asosiy vazifalari:

ko‗chmas mulk bozorining qonunchilik va me‘yoriy bazasini 
rivojlantirish; 

ko‗chmas mulk bozorining barcha ishtirokchilari tomonidan 
huquqiy va etika me‘yorlariga rioya etilishi, ularning huquqlari va 
manfaatlarini himoya qilish ustidan ijtimoiy nazorat tizimini yaratish. 
Ijtimoiy yondashuvning cheklanganligi shundaki, umuman olganda 
aholining manfaatlariga to‗g‗ri yo‗nalganlik ham ba‘zida ishlab 
chiqilgan tavsiyalarning iqtisodiy nochorligiga olib kelishi va aholining 
o‗ziga zarar keltirishi mumkin. Masalan, yashovchilarning barcha 
toifalari uchun turar joydan foydalanishga dotatsiya tizimini o‗rnatish 
shaharlar va turar joy ko‗chmas mulk obyektlarining muhandislik 
infratuzilmasining 
katastrofik 
holatiga 
olib 
keladi. 
Navbatda 
turuvchilarga turar joy yuzasidan imtiyozlarni moliyalashtirish 
manbalari bo‗lmagan holda belgilanishi ijtimoiy tanglikka olib keladi. 
Faqat ko‗chmas mulk bozori infratuzilmasini shakllantirishga majmuiy 
yondashuv uning ishlash jarayonlarini sinxronlashtirishi va ularning eng 
yuqori samaradorligini ta‘minlashi mumkin. Ko‗chmas mulk bozori 
infratuzilmasini shakllantirishga majmuiy yondashuvning zaminida 
uning infratuzilmasini muhandislik, tranzaksion, bozor va ijtimoiy 
tarkibiy qismlarini ko‗chmas mulk bozori institutlarining yaxlit, yagona 
tizimining o‗zaro bog‗liq va bir-birini to‗ldiruvchi qismlari sifatida 
ko‗rib chiqish yotadi. 

---

25 
Ko‗chmas 
mulk 
qiymatini 
baholash 
xizmatlari 
bozori 
(KMQBHB)ning institutsional tuzilmasi 1.3.2-rasmdagi chizmada 
ko‗rsatilgan. 
Ushbu 1.3.2-rasmdagi chizmada: BT - ko‗chmas mulk qiymatini 
baholovchi xolis baholovchi tashkilot (firma); O - baholash obyekti va 
uning egasi; D - ko‗chmas mulkni baholash faoliyatini tartibga solish 
(muvofiqlashtirish va nazorat qilish)ga vakolatli bo‗lgan davlat 
regulyativ organlari; N - baholovchilarning o‗zini o‗zi tartibga soluvchi 
(muvofiqlashtiruvchi) nodavlat notijorat tashkilotlari.