Олий ва ¤рта махсус таълим вазирлиги

Teng bog`lovchilar – uyushiq bo`laklarni hamda, bog`langan qo`shma gap qismlarini ya’ni teng huquqli qismlarni bog`laydi. Yuqoridagi bog`lovchilar teng bog`lovchilardir. Ular 4 xil:

1.Biriktiruv bog`lovchilari

2.Zidlov bog`lovchilari

3.Ayiruv bog`lovchilari

4.Inkor bog`lovchilari

Biriktiruv bog`lovchilari- va, hamda, ham - sof bog`lovchilardir; -da, -u, -yu, bilan vazifadosh bog`lovchilardir. -da, -u, -yu - yuklama – bog’lovchilar; bilan – ko’makchi - bog’lovchilardir: Opam bilan singlim keldi – bog`lovchi; Opam singlim bilan keldi – bog`lovchi emas, ko`makchi.

Zidlov bog`lovchilari- ammo, lekin, biroq, balki: havo bulut, lekin yomg`ir yog`madi. U o`qidi, lekin tushunmadi.

-u, -yu vazifadosh zidlov bog`lovchisidir: Qo`ng`iroq chalindi-yu , dars boshlanmadi .Balki – vazivadosh bog`lovchi bo`lib, gapda ba`zan modal so`z? ba`zan zidlov bog`lovchisi sifatida qo`llanadi. Qiyos qiling: Bu xabar uni hayron qoldirmadi, balki shodlantirdi. Balki, bugun yomg`ir yog`ar.

Ayiruv bog`lovchilari- goh, dam, ba’zan, bir – doim takrorlanib qo`llanuvchi bog`lovchilardir. Yo, yoki – sodda va takror holda qo`llanuvchi bog`lovchidir: Dam musiqa yangraydi, dam kulgi eshitiladi. Bir menga, bir do`stiga qaraydi. Ayiruv bog`lovchilari galma-galdan yuzaga keladigan voqea-hodisalarni ko`rsatadi.

Inkor bog`lovchilari- na ...na. Uyushiq bo`lak va gaplarni inkor ma’nosini yuklagan holda bog`laydi: na o`qidi, na yozdi. Bunda gapning kesimi tasdiq, shaklida bo`ladi. Na bog`lovchisi inkor ma’nosini ifodalaydi: Na eshikni, na derazalarni ochdi.

Ergashtiruvchi bog`lovchilar- tobe, hokim qismlarni, o`zaro tobe munosabatda bo`lgan gap bo`laklari va gaplarni bog`laydi: Hunar o`rgan, chunki hunarda sir ko`p. Ular 3 xil.

1. 
   Aniqlovchi bog`lovchilar – ki, ya’ni
   
2. 
   Sabab bog`lovchilari - chunki, toki
   
3. 
   shart bog`lovchilari – basharti, agar, garchi.
   

YUKLAMALAR

Ayrim so`zga yoki gapga qo`shimcha ma’no yuklash uchun qo`llanadi: Bugun darsga kelding-mi? Topshiriqni bugunoq bajaring!

Yuklamalarning quyidagi turlari mavjud: