O zbekiiton fayi a L l I lari 4illiy jamiyaii nashkiyol

1  Толстой  Л.  П олное  собрание  сочинений.  Том  26.  М .,  1936,  239-бет.

392

---

qanday  pastkashliklami  amalga  oshirishdan  qaytmayotganliklari, 

og‘ir  jinoyatlar  yo'liga  kirib  borayotganliklari  flkrimizning  isbo- 

tidir.  Xuddi  shuning  uchun  ham  insonparvar,  demokratik  jami­

yat  qurish  uchun  ommaviy  harakat  avj  olib  ketgan  bir  paytda, 

mamlakatimizda  jinoyatchilikka,  ayniqsa,  uyushgan  jinoyatchi- 

likka  qarshi  kurashning  boshlanib  ketishi,  inson  tabiatidagi  hay- 

voniy  fazilatlar  qoldig‘iga  qarshi  kurash  alomatidir.

Shunday  qilib,  inson  hayotining  mazmuni  va  ma’nosi,  uning 

o‘lishi  yoki  o‘lmasligi  muammosi,  hamisha  falsafaning  turh  oqim- 

lari  va  maktablarining  diqqat  markazida  bo‘ldi.  Ilmiy-texnika  yu- 

tuqlari  inson  turmush  tarzining  barcha  jabhalariga  jadallik  bilan 

kirib  borayotgan  hozirga  zamonda  gerontologiya1  fanining 

m a’lumotlariga  tayanib  aytish  mumkinki,  bugun  inson  hayotini 

serm azm un  qilish,  um rini  uzaytirish  borasidagi  radikal 

o'zgarishlar  sodir  bo'layotir,  odamlar  ongi  har  kuni,  har 

soatda  yangi-yangi  ma’lumotlar  bilan  boyib  bormoqda.

Insonning  insoniy  fazilatlari  va  xislatlari,  u  yashayotgan  jami­

yat  a ’zolarining,  butun  insoniyatning  orzu-umidlari,  his-tuyg‘ulari 

bilan  bevosita  bog'liq  bo'ladi.  Ijtimoiy  muhit  o'zgarishi  bilan 

insdn  orzu-umidlari,  istaklari  ham  o'zgaradi.  Xuddi  shu  o'zgarish 

inson  hayoti  mazmunining  asosini  tashkil  etadi.  Shunday  ekan, 

inson  qancha  yashashi  kerak?  Qanday  yashashi  lozim?  Nima 

uchun  yashashi  darkor?  Ushbu  savollarga  ham  insoniyat  hami­

sha  javob  qidiradi.

Tarixiy  taraqqiyot  tajribasi,  insonning  qancha  yashashi,  nima 

uchun  yashashi,  uning  tabiatida  insonparvarlik  g‘oyalarining 

mavjudligi,  milliy  va  umummilliy  (umuminsoniy)  qadriyatlarga 

amal  qilish  qobiliyatlari,  malakalarining  shakllanganligi  bilan 

bog‘liq  ekanligidan  dalolat  beradi.  Inson  tabiatiga  xos  ushbu 

fazilatlar  u  yashayotgan  ijtimoiy  muhitda  mavjud  bo‘lgan  shart- 

sharoitlarga  bog'liq.  Lekin  inson  tabiati,  ayniqsa,  uning  ma’naviy 

qiyofasi,  biologik,  fiziologik,  undagi  optimistik,  realistik  kayfi- 

yatlar  bilan  bog‘liq.  Aniqroq  qilib  aytadigan  bo‘lsak,  insonning