O zbekiiton fayi a L l I lari 4illiy jamiyaii nashkiyol

4.  INSON  VA  INSONIYAT

Inson  hayotining  mazmuni  va  ma’nosi  haqidagi  fikr-mulo- 

hazalarimiz,  inson  zoti  yer  yuzidan  yo‘q  bo‘lib  ketishi  mum- 

kinmi?  Uni  saqlab  qolish  uchun  nima  qilmoq  darkor?  Insoni- 

yatning  yer  kurrasida  bundan  keyin  yashashi  uchun  kafolat 

bormi?  degan  muammolarga  borib  taqaladi.

Hozirgi  zamonning  eng  muhim  xususiyatlaridan  biri  —  in­

son  turmush  tarzining  barcha  sohalariga  ilmiy-texnika  yutuqla- 

rining  tezkorlik  bilan  kirib,  turmushning  barcha  jabhalari  bay- 

nalminallashuviga  kishilar  faoliyatida  umuminsoniy  qadriyatlar 

ahamiyatini  kuchaytirayotgan  bo'lsada,  o‘z  navbatida,  odam 

uchun  dahshatli  xavf-xatami  ham  vujudga  keltirmoqda.

Har  bir  kishining  taqdiri,  baxt-saodati,  insoniyatning  taqdiri, 

eng  awalo,  yer  yuzida  tinchlikni  saqlash,  yadroviy  urushning 

oldini  olish,  qurollanish  poygasiga  chek  qo'yish,  xalqaro  xavf- 

sizlikni  ta’minlash  bilan  bevosita  bog‘liq.  Shuning  uchun  jahonda 

tinchlikni  saqlash  hozirgi  zamonning  eng  muhim,  dolzarb 

muammolaridan  biridir.

XX  asrning  saksoninchi  yillarida  qurollanish  poygasining  avj 

olib  ketishi  natijasida  sayyoramizda  yashovchi  kishi  boshiga  3,5 

tonnaga  yaqin  portlovchi  modda  to ‘g‘ri  keldi.  Yadro  qurollari  va 

ularni  tashuvchi  turli  moslamalar  soni  o'zining  eng  baland 

cho'qqisiga  ko‘tarildi.  AQSH  va  sobiq  Ittifoq  hududidagi  yadro 

qurollarining  talofat  kuchi  60  ming  megatonnani  tashkil  etdi. 

Dunyoda  insoniyat  boshiga  eng  katta  ofat  olib  kelgan,  yer  yuzida 

100  milliondan  ortiq  inson  umriga  zomin  bo'lgan  ikkinchi  ja- 

hon  urushi  yillarida  barcha  portlovchi  qurollarning  umumiy 

quw ati  6  megatonnani  tashkil  etganligini  e’tiborga  olsak,  hozir­

gi  sharoitda  to'plangan  yadro  qurollarining  dahshati  naqadar 

xavfli  ekanligini  tasaw ur  etish  mumkin1.

Boz  ustiga,  o‘tgan  asrning  ikkinchi  yarmida  sovuq  urush 

munosabatlarining  keskinlashib  borishi  tufayli  qurollanish  uchun 

ajratilayotgan  mablag1 laming  hajmi  ham  uzluksiz  o‘sib  bordi. 

Ikkinchi  jahon  urushidan  keyin  o'tgan  yarim  asr  mobaynida