O zbekiiton fayi a L l I lari 4illiy jamiyaii nashkiyol


  Каменский  Я.,  Л окк  Д ж .,  Руссо  Ж .,  Песталоцци  И



Download 10,33 Mb.
Pdf ko'rish
bet299/412
Sana12.09.2021
Hajmi10,33 Mb.
#172143
1   ...   295   296   297   298   299   300   301   302   ...   412
Bog'liq
Inson falsafasi. Choriyev A



Каменский  Я.,  Л окк  Д ж .,  Руссо  Ж .,  Песталоцци  И.  Педагогическое 

наследие.  М.  1998,  194— 198-бетлар.

298


Fransuz  mexanik  naturfilosoflariga  xos  xususiyatlardan  biri  — 

inson  muammosini  o‘rganishga  mexanik  yondashuv  edi.  Bunday 

yondashuvni  Jyulen  Ofre  de  Lametrining1  «Inson-mashina»  (1747- 

y.)  asarida  ko‘rish  mumkin.  Uning  ta’kidlashicha,  «inson  shun­

day  murakkab  mashinaki  —  u  haqida  o ‘zingcha  aniq  tasawur 

hosil  qilib  va  undan  so‘ng  aniq  ta’rif  berib  bo'lmaydi»2.  Inson 

qalbini  esa  moddiylik  deb  tushunadi.  0 ‘sha  moddiy  qalb  —  tirik 

organizmni  harakatga  keltiruvchi  kuch,  deb  hisoblaydi.  Inson  va 

hayvon  o‘rtasida  faqat  miqdoriy  tafovut  mavjud,  xolos.  Chunon- 

chi,  ular  miyalarining  hajmi  va  tarkibi  turlichadir,  deb  ta’kidlaydi.

Lametrining  fikriga  ko‘ra,  inson  tanasi  bamisoli  soat  mexa- 

nizmidek  o‘zi  harakatga  keluvchi  mashinaga  o‘xshaydi.  Tashqi 

olam  inson  miyasi  ekranida  o‘z  aksini  topadi.  0 ‘sha  aks,  o‘sha 

sadoni  o ‘rganayotganda,  olamdagi  barcha  hodisalar,  voqealar- 

ning  yagona  moddiy  substansiyasi  borligini  unutmaslik  darkor. 

0 ‘sha  yagona  moddiy  substansiyaga  xos  eng  muhim  xususiyat 

sezish  va  fikrlashdir.  Bunday  holatni  tashqi  olamning  inson 

miyasiga  ko‘rsatgan  ta’sirida,  o‘sha  ta ’sir  ostida  shakllangan  turli 

qobiliyatlami,  malakalarni  o‘zida  mujassamlashtirgan  «yagona  tana­

sida»  yaqqol  ko‘rish  mumkin.

Fransuz  ma’rifatparvarining  e’tirof  etishicha,  inson  hayvon- 

dan  o ‘zining  ehtiyojlarining  ko'pligi,  o‘sha  ehtiyojlarni  aql-za­

kovat  yordamida  boshqarish  qobiliyatiga  ega  ekanligi  bilan  ajralib 

turadi.  Shuning  uchun  ham,  inson  tanasidagi  ehtiyojlarni  boshqara 

bilish  qobiliyati  «aqlning  mezoni»  bo‘lib  xizmat  qiladi.

XVIII 


asrning  mashhur  faylasuflaridan  biri  Klod  Adrian 

Gelvetsiy3  inson  tabiatini  o‘zgartirishga  doir  fikrlarini  o‘zining




Download 10,33 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   295   296   297   298   299   300   301   302   ...   412




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish