Менежмент. Маркетинг

Axloqiy-xuquqiy yondashuv.

Axloqiy-xuquqiy yondashuvda aytilishicha, insonga dastavval fundamental xuquq va erkinliklar berilgan, ular boshqa insonlarning qarori bilan buzilishi yoki cheklanishi mumkin emas. Bu degani, qaror ta’siri tegib o‘tadigan insonlarning xuquqini eng yaxshi ximoya qiladigan qaror- etik jixatdan to‘g‘ri qaror xisoblanadi. Qaror qabul qilinishi jarayonida quyidagi axloqiy xuquqlar xisobga olinishi mumkin:

1. 
   Rozilik berish erkinligi xuquqi. Boshqa insonga ta’sir ko‘rsatishga faqat u ruxsatni erkin xolda bersagina yo‘l qo‘yiladi.
   
2. 
   SHaxsiy xayot kechirish xuquqi. Ishdan tashqari xolatda inson o‘zi xoxlaganicha xayot kechirishi mumkin va uning shaxsiy xayotiga tegishli bo‘lgan barcha axborotni nazorat qilishga xaqli.
   
3. 
   Vijdon erkinligi xuquqi. Insonda uning axloqiy yoki diniy me’yorlariga zid bo‘lgan xar qanday buyruqni bajarishdan voz kechish xuquqi bor.
   
4. 
   So‘z erkinligi xuquqi. Inson boshqa insonlarning xarakatlarini etikaga mos kelishi va xuquqiy asoslanganligini asosli ravishda tanqid qilishi mumkin.
   
5. 
   To‘g‘ri muomala qilish xuquqi. Insonda xissiyotga berilmasdan tinglanish va o‘zi bilan adolatli muomala qilish xuquqi bor.
   
6. 
   Yashashga va xavfsizlikka xuquq. Inson xayotini, sog‘ligini va xavfsizligini ximoya qilishga xuquqi bor.
   

Bu yondashuvda etik jixatdan to‘g‘ri qaror insonning yuqoridagi fundamental xuquqlarini buzmasligi lozimligi nazarda tutiladi. SHunday qilib, xodimlarning telefon orqali so‘zlashuvini eshitish ularning shaxsiy xayot kechirish xuquqini buzadi. Jinsiy tajovuzlar etikaga to‘g‘ri kelmaydi, chunki vijdon erkinligi xuquqiga ziddir. Tashkilot raxbariyatiga yoki davlat organlariga xodimlarning noqonuniy yoki o‘rinsiz xarakatlari to‘g‘risida xabar beruvchi “etkazib beruvchilar” o‘z xarakatlarini so‘z erkinligi xuquqi bilan oqlaydilar.