“Махсус фанларни ўқитиш методикаси”фанидан тақдимот материаллари

4. Бетон коррозияси ва у билан курашиш усуллари.

Саноат, фуқаро, уй-жой ва қишлоқ хўжалигида ишлатиладиган
темирбетон конструкцияларга агрессив муҳит таъсир қилиши мумкин.
Конструкциянинг кўп вақт ишлаши бетон ва арматуранинг агрессив муҳит
таъсирига чидамлилигига боғлиқ бўлади.
Бетон ва темирбетон конструкцияларга агрессив таъсир даражаси
қуйидагича аниқланади: суюқ муҳит учун–агрессив агентларнинг мавжудлиги
ва концентрацияси, ҳарорат, босими ѐки суюқликнинг юзада ҳаракатланиш
тезлиги билан; газли муҳит учун–газларнинг тури ва концентрацияси, уларнинг
сувда эрувчанлиги, муҳитнинг намлиги ва ҳарорати билан; қаттиқ муҳит
(тузлар, аэрозоллар, чанглар) учун–дисперслиги, сувда эрувчанлиги, атроф
муҳитнинг намлиги билан. Уларнинг бетонга агрессив таъсири қурилиш
конструкцияларини коррозияга қарши ҳимоя қилиш бўйича махсус меѐрлар
билан белгиланади (ҚМҚ). Коррозияда бетоннинг емирилиш чуқурлигига қараб
агрессив муҳит суст, ўрта ва кучли турларга бўлинади (.6-жадвал).
Агрессив муҳит таъсирида бетон емирилиб кетиши мумкин. Яъни,
конструкция бетон етарли даражада чидамли бўлмагани учун бузилади.
Конструкцияларни лойиҳалаштиришда агрессив муҳитнинг таркиби,
конструкциянинг эксплуатация қилиниш шароитини ҳисобга олиш, материални
тўғри танлаб бетон зичлигини тўғри белгилаш ва конструкциянинг кўп йил
ишлашини таъминлаш лозим.
Темирбетон
конструкцияларни лойиҳалаштирганда бетондаги
арматуранинг сақланишига ҳам аҳамият бериш зарур. Бетонга пўлатга нисбатан
агрессив бўлмаган ионли


Сl  ,SO22
суюқ муҳит таъсир қилганда биринчи
навбатда бетон емирилади. Газли ҳаволи муҳитда (ҳавонинг нисбий намлиги
>60%), шунингдек конструкцияга пўлатга нисбатан агрессив ионли (Cl) қаттиқ
ва суюқ муҳит таъсир қилганда арматура коррозияси бўлиши мумкин. Бу ҳолда
конструкциянинг емирилиши арматура коррозия натижасида бўлади. Занг
маҳсули арматурада йиғилиб бетонга босим туширади, дарз пайдо бўлиши сўнг
эса ҳимоя қатламининг емирилишига сабаб бўлади. Коррозияда ѐрилиб кэтиши
мумкин бўлган мустаҳкамлиги юқори пўлат ишлатилиши айниқса хавф
даражасини оширади. Бу ҳолатда зўриққан арматура узилиб кетиши мумкин.
Газли муҳитдаги коррозия нам бўлган шароитда юз бериб унинг ўтиши
бетоннинг сувли муҳитда коррозияга учрашидан фарқ қилмайди.