|
Qadoqlash mahsulotning ajralmas qismi bo'lib, qadoqlangan mahsulotning tashqi ko'rinishini belgilab beradi. Identifikatsiyalash funktsiyalari qadoqlash uchun etiketkaga qaraganda kamroq darajada xosdir. Uning asosiy vazifasi mahsulotni yo'qotishdan va atrof-muhitni ifloslanishdan himoya qilishdir.
Shu bilan birga, tashqi ko'rinishi jozibador bo'lgan qadoqlash mahsulotga o'ziga xos ko'rinish berishi mumkin, iste'molchi tomonidan mahsulotni identifikatsiyalash maqsadiga xizmat qiladi, buning natijasida iste'molchining xohish-istaklari yaratiladi.
Soxtalashtirish ob'ekti tashqi ko'rinishida jozibali va yuqori sifatli mahsulotni taqlid qiladigan qadoqdir, garchi paketning tarkibi ko'pincha qalbakilashtirilgan bo'lib chiqadi. Ular nafaqat etiketka va qadoqlash, balki yuk tashish hujjatlari, hisob-fakturalar va sertifikatlar ko'pincha qalbakilashtiriladi.
Qalbaki tovarlar uchun jo'natish varaqlarida ko'pincha tovar nomi, ishlab chiqaruvchining nomi va tovarlarning miqdori (miqdoriy soxtalashtirish) soxtalashtiriladi.
Bu rekvizitlarning schyot-fakturadagi qalbakiligini faqat tovarni assortimenti va kelib chiqishi bo‘yicha aniqlash, shuningdek, butun partiyani miqdoriy o‘lchash (tortishish, qayta hisoblash, o‘lchash) yo‘li bilan aniqlash mumkin. Oziq-ovqat mahsulotlarini kompleks qalbakilashtirish ikki yoki undan ortiq alohida turdagi mahsulotlarni qalbakilashtirishni o'z ichiga oladi. Shakllanish joyiga qarab, u texnologik va oldindan amalga oshirilishi mumkin.
Oziq-ovqat va meva-sabzavot mahsulotlari sifati va xavfsizligining muvofiqligini baholash va tasdiqlash respublika qonunchiligi va qonun hujjatlari talablari asosida amalga oshiriladi.
Sertifikatlash bo‘yicha huquqiy va me’yoriy hujjatlar amaldagi xalqaro ISO talablari va Yevropa standartlariga muvofiq ishlab chiqilgan. Sertifikatlashtirish ishlari “O‘zstandart” agentligining Akkreditatsiya markazi tomonidan akkreditatsiya qilingan sertifikatlashtirish organlari orqali amalga oshiriladi.
O‘zbekiston Respublikasida oziq-ovqat va meva-sabzavot mahsulotlarini sertifikatlashtirish maqsadida 406 ta akkreditatsiyalangan sinov laboratoriyalari, 110 ta sinov laboratoriyalari va 45 ta sertifikatlashtirish organlari akkreditatsiyadan o‘tgan.
Har yili sinov laboratoriyalari zamonaviy o‘lchov vositalari va uskunalari bilan qayta jihozlanib, xalqaro standartlarga mos zamonaviy sinov usullari o‘zlashtirilmoqda.
O‘zbekiston Respublikasi Milliy sertifikatlashtirish tizimi tomonidan har yili oziq-ovqat va meva-sabzavot mahsulotlariga 35 000 dan 38 000 tagacha muvofiqlik sertifikatlari, shu jumladan xorijiy davlatlarning sertifikatlarini tan olish yo‘li bilan beriladi.
2020-yil holatiga ko‘ra, respublikaning 1488 ta korxonasida xalqaro standartlar talablariga muvofiq sifat menejmenti tizimlari joriy etilgan va sertifikatlangan bo‘lsa, shundan 20 ta korxona oziq-ovqat xavfsizligini boshqarish tizimi bo‘yicha ISO 22000:2005 standartiga mos keladi.
Yaqin kelajakda sertifikatlashtirish quyidagi yo'nalishlarda rivojlanadi:
-mahalliy tartib qoidalarini xalqaro qoidalarga muvofiqlashtirish.
Uyg'unlashtirish zarurati savdo va davlat hamkorligini rivojlantirish, tayyorgarlik ishlari va respublikaning BTOga kirishi, Evropa Ittifoqiga tovarlarni qabul qilishning zarur sharti sifatida mahsulotlarning muvofiqligini majburiy tasdiqlashni joriy etish bilan bog'liq.
- sertifikatlashtirish usullari va sxemalarini takomillashtirish, sertifikatlashtirish sxemalarini Yevropa bilan yaqinlashtirish.
Sxemalarning xilma-xilligini ko'paytirish talabnoma beruvchiga xarajatlar bo'yicha ham, mahsulotning xavflilik darajasini, uni ishlab chiqarish, ishlov berish va qo'llash hajmi va xarakterini hisobga olgan holda ulardan eng maqbulini tanlash imkonini beradi.
Global G.A.P, qishloq xo'jaligi ekinlarini ishlab chiqaruvchilar, fermerlar, chorvadorlar tomonidan xalqaro standartlarni joriy etish.
Muvofiqlikni baholash boʻyicha Oʻzbekiston milliy sertifikatlashtirish tizimini takomillashtirish quyidagilarga qaratilgan:
• majburiy sertifikatlashtirish ishlarining takrorlanishiga olib keladigan bir qator tashkiliy kamchiliklarni bartaraf etish.
• korxonalarda ham mahsulot, ham sifat menejmenti tizimlari bo‘yicha xalqaro standartlarni joriy etishda uslubiy va amaliy yordam ko‘rsatish;
• milliy sertifikatlashtirish tizimida akkreditatsiya qilingan sertifikatlashtirish organlarining xalqaro tan olinishiga erishish.
Oziq-ovqat va qayta ishlash mahsulotlari bozorida raqobatbardoshlikni kuchaytirish va mahalliy ishlab chiqaruvchilarning eksport imkoniyatlarini kengaytirish, ishlab chiqarish texnologiyalarini rivojlantirish va yanada takomillashtirish hamda respublika aholisining ehtiyojlarini qondirish sharoitida, shuningdek eksportga yo'naltirilgan ishtiyoq yanada dolzarb bo'lib bormoqda.
Mahsulot sifatini oshirish ishlab chiqarishni intensivlashtirishning asosiy shartlaridan biridir. Standartlarga sifat va xavfsizlik talablarini belgilab, uni takomillashtirish bo‘yicha ilmiy asoslangan chora-tadbirlar ko‘rilmoqda.
Do'stlaringiz bilan baham: |
