Ingeneriyasi

X + Y + ATF → X – Y  + ADF + fosfat. 
Ligazalar 5 ta kichik sinfga bo`linadi. Ligazalar  80 fermentdan iborat. 
 
Fermentlarining faollik birligi va aniqlash usullari.  Organ, to`qima va 
hujayralardagi  fermentlar  maxsus  usullar  yordamida  ekstraktsiya  qilinadi. 
Ajratib  olish  davomida  ferment  faolligini  saqlab  qolish  uchun  maxsus 
stabilizatorlardan  foydalaniladi.  Fermentlarni  aniqlashda  fermentli  eritma 
(biologik  materiallardan  olingan  ekstrakt)  ishlatiladi.  Qon  plazmasi  yoki 
zardobi,  boshqa  biologik  suyuqliklar  tayyor  ferment  eritmalari  hisoblanganligi  
sababli ulardan fermentlarni darhol aniqlashda foydalanish mumkin. Fermentlar 
miqdorni  aniqlashda  reaktsiyada  qatnashayotgan  substrat  miqdorini  kamayishi 
yoki  reaktsiya  davomida  hosil  bo`layotgan  mahsulotni  ortishi  o`lchanadi. 
Fermentlar miqdorini bevosita to`g`ridan-to`g`ri aniqlash faqat gomogen, ya`ni 
kristall fermentlardagina bajarish mumkin.  

---

 
78 
Ferment  faolligi  darajasi  vaqt  birligi  oralig`ida  substrat  miqdorini 
kamayishi yoki reaktsiya mahsulot hajmini ortishi bilan belgilanadi. 
Ferment faolligini aniqlashdagi standart sharoitlar. 
Ferment  faolligini  aniqlashda  har  bir  ferment  uchun  belgilangan  muayyan 
sharoitda,  ma`lum  vaqt  oralig`ida  subtrat  miqdorini  yoki  reaktsiya    mahsuloti 
miqdorini o`zgarishini aniq o`lchash kerak bo`ladi:  

  aniqlanadigan fermentni optimal pH qiymatini nazorat qilish (mos keladigan 
buferdan foydalaniladi); 

  substrat  miqdori  fermentni  to`yinish  darajasidan  ortiqroq  bo`lishi  kerak, 
bilan reaktsiyani maksimal tezligini saqlab turishga erishish mumkin; 

  kofaktorlar talab etadigan murakkab fermentlar (metall ionlari, kofermentlar) 
uchun kofaktorlar miqdori to`yinish darajasidan yuqori bo`lishi kerak; 

 
standart harorat 25°C bo`lishi kerak; 
Keltirilgan  standart sharoit reaktsiyaning 0 ga teng ekanligini ta`minlaydi 
va  bunda  substrat  yoki  reaktsiya  mahsuloti  miqdorining  o`zgarishi  faqatgina 
muhitga qo`shiladigan ferment miqdoriga bog`liq bo`ladi. 
Ferment  faolligini  to`g`ri  o`lchash  uchun  reaktsiyaning  boshlang`ich 
tezligini  aniqlash  kerak,  chunki  vaqt  o`tishi  bilan  reaktsiyani  tormozlovchi 
mahsulotlarning  hosil  bo`lishi  yoki  qaytalama  reaktsiya  sur`atining  sezilarli 
darajada  o`zgarishi  natijasida  fermentativ  reaktsiyaning  tezligi  pasayishi 
mumkin.