Anorganik moddalarning asosiy sinflari


HCl Xlorid Cl



Download 426,52 Kb.
bet8/21
Sana10.06.2022
Hajmi426,52 Kb.
#652600
1   ...   4   5   6   7   8   9   10   11   ...   21
Bog'liq
KO\'M kurs ishi

HCl

Xlorid

Cl-

NaCl

2

HBr

Bromid

Br-

KBr

3

HJ

Iodid

I-

NaI

4

HF

Ftorid

F-

CaF2

5

HCN

Sianid

CN-

KCN

6

HCNS

Rodanid

CNS-

NaCNS

7

H2S

Sulfid

S2-

K2S

8

HNO2 N2O3

Nitrit

NO2-

NaNO2

9

HNO3N2O5

Nitrat

NO3-

KNO3

10

H2SO3 SO2

Sulfit

SO32-

Na2SO3

11

H2SO4 SO3

Sulfat

SO42-

Na2SO4

12

H3PO3 P2O3

Fosfit

NRO32-

Na2NRO3

13

H3PO4 P2O5

Ortofosfat

PO43-

Na3PO4

14

HPO3 P2O5

m-fosfat

RO3-

KRO3

15

H4P2O7 P2O5

Difosfat
Pirofosfat

P2O74-

Na4P2O7

16

H2CO3 CO2

Karbonat

CO32-

K2CO3

17

H2SiO3 SiO2

m-silikat

SiO32-

Na2SiO3

17

H4SiO4 SiO2

o-silikat

SiO44-

Na4SiO4

18

HclO Cl2O

Gipoxlorit

ClO-

NaClO

19

HClO2 Cl2O3

Xlorit

ClO2-

KClO2

20

HSlO3 Cl2O5

Xlorat

SlO3-

KSlO3

21

HSlO4 Cl2O7

Perxlorat

SlO4-

KSlO4

22

H2CrO4 CrO3

Xromat

CrO42-

K2CrO4

23

H2Cr2O7 CrO3

Dixromat

Cr2O72-

K2Cr2O7

24

HMnO4 Mn2O7

Permanganat

MnO4-

NaMnO4

25

H2MnO4 MnO3

Manganat

MnO42-

K2MnO4

26

H3BO3 B2O3

Ortoborat







27

HBO2B2O3

Metaborat

BO2-

KBO2

28

H2B4O7 B2O3

Tetraborat

B4O72-

Na2B4O7

Bir element bir xil valentlikda vodorod atomlari soni bilan farqlanadigan kislotalar hosil qilganida vodorod atomlari soni kamiga - “meta” , vodorod atomlari soni ko’piga –“orto” old qo’shimchasi qo’yiladi. H2SiO3- meta- silikat, H4SiO4– orto-silikat, HBO2- meta-borat, H3BO3–orto-borat, HPO3meta-fosfat, H3PO4- orto-fosfat.


Kislota hosil qiluvchi element eng yuqori valentlini namoyon etganida unga “ per” old qo’shimchasi qo’shiladi. HClO4- perxlorat, HMnO4- permanganat, HIO4- periodat.
Ba’zan kislotalardan suv chiqib ketishi hisobiga ham ma’lum nomlanishlar beriladi: H4P2O7-piro- yoki difosfat, H2Cr2O7– dixromat yoki bixromat.
Xossalari. Kislotalar asoslar bilan ta’sirlashib tuz va suv hosil qiladi:


Kislotalar asosli oksidlar bilan ta’sirlashib tuzlar hosil qiladi:

Kislotalar tuzlarga ta’sir etib kuchsiz kislotalarni siqib chiqaradi:


Kislotalardan HCl,H2SO4,H3PO4,CH3COOH faol metallar (Mg, Zn,Al,Fe)bilan ta’sir etganda kislotalarning tuzlari va vodorod ajralib chiqadi:

Agar kislotalarga passiv metallar (Cu, Ag, Hg, Au, Pt) ta’sir ettirilsa, bu metallarning aktivligi kam bo’lgani uchun ular kislotalar bilan ta’sirlashmaydi.
Konsentrlangan sulfat kislota metallar bilan butunlay boshqacha ta’sir etadi. Konsentrlangan sulfat kislotaga Fe, Al, Cr, Au, Pt kabi metallar ta’sir etmaydi. Agar konsentrlangan sulfat kislotaga Su, Ag, Hg kabi metallar ta’sir ettirilsa jarayon quyidagicha sodir bo’ladi:

Konsentrlangan kislota aktiv metallarga (Ca,Mg,Zn) ta’sir ettirilganda:

Nitrat kislota ham metallar bilan butunlay boshqacha ta’sir etadi. Konsentrlangan nitrat kislota Fe,Cr, Al,Au va Pt kabi metallar bilan ta’sirlashmaydi. Cu, Ag, Hg va Pb kabi faolligi kam metallar bilan ta’sirlashganda quyidagi jarayon sodir bo’ladi:

Agar shu metallar suyultirilgan nitrat kislota bilan ta’sirlashsa :

Konsentrlangan nitrat kislotani faol metallar bilan ta’siri mahsulotlari qatoriga NO2, N2 , N2O kirishi mumkin. Bunday faol metallar sifatida Ca, Mg, Zn olinsa, ana shu metallar bilan suyultirilgan nitrat kislota NO yoki NH4NO3hosil qilishi ko’zda tutiladi.
Kislotalarning olinishi. Kremniy (1V) oksiddan boshqa deyarli barcha oksidlar suv ta’sirida mos kislotalarga aylanadi:

Kislorodsiz kislotalar vodorod va metallmaslar ta’siridan hosil bo’lishi mumkin.Hosil boladigan moddalar gazlar, ular suvda eriganda kislotalar hosil bo’ladi:

Tuzlarga kislotalar ta’sir ettirilganda ham kuchsiz kislotalar hosil bo’ladi va kuchsiz uchuvchan kislotalarning hosil bo’lishi yoki ularning parchalanishi kuzatiladi:


Sanoat miqyosida ishlatiladigan nitrat va sulfat kislotalarning alohida olinish usullari bor.

Tuzlar


Tuzlar quyidagi turlarga bo’linadi: o’rta tuzlar, nordon tuzlar, asosli, qo’sh va kompleks tuzlar.
O’rta tuzlar tarkibiga ko’ra faqat metall atomi va kislota qoldig’idan tuzilgan. Ular to’la dissotsilanadi. Shuning uchun ular dissotsilanganda faqat metall kationlari va kislota qoldig’i anionlari hosil bo’ladi:

Nomlanishi. Nomlashda avval metall, keyin kislota qoldig’i aytiladi. CuSO4–mis(II) sulfati; Al(NO3)3aluminiy nitrati; Fe2(SO4)3- temir(III)sulfati;K4P2O7-kaliy difosfati yoki kaliy pirofosfati; FeSO4 - temir (II) sulfati va hokazo. Ba’zan tarixiy nomlashlar ham uchraydi. AgNO3 kumush nitrat yoki liapis; Na2CO3natriy karbonat yoki soda;
Nordon tuzlar. Bunday tuzlar tarkibida metall atomi, vodorod atomi va kislota qoldig’i bo’ladi. Nordon tuzlar (6-jadval) ko’p asosli kislotalardan hosil qilinadi. Agar tuz hosil qilish uchun olingan kislota tarkibida faqat bitta vodorod atomi bo’lsa undan nordon tuz hosil bo’lmaydi.
Nordon tuzlarning dissotsialanishi bosqichli boradi. Eritmada metall kationi, kislota qoldig’i anioni va vodorod kationi mavjud bo’ladi:

5-jadval. Nordon tuzlarni hosil qiladigan kislotalar va ularning tuzlari

Kislotalar

Kislota
qoldig’i

Nordon
tuzlar

Tuzlarning nomlanishi



H2CO3
H2S
H2SO3
H2SO4
H3PO4


H4P2O7

HCO3-
HS-
HSO3-
HSO4-
H2PO4-
HPO42-
H3P2O7-
H2P2O72-
HP2O73-

NaHCO3
NaHS
NaHSO3
KHSO4
NaH2PO4
Na2HPO4
KH3P2O7
K2H2P2O7
K3HP2O7

Natriy gidrokarbonat

Download 426,52 Kb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   4   5   6   7   8   9   10   11   ...   21




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish