Ma’ruza 11. Silikat buyumlarning va materiallarning tasnifi, ularning xalq xo‘jaligida ahamiyati. Silikat sanoati

Ma’ruza 11. Silikat buyumlarning va materiallarning tasnifi, ularning xalq xo‘jaligida ahamiyati. Silikat sanoati.

• Reja:
• 1. Silikatli materiallarning sinflanishi va ishlatilashi.
• 2. Keramika buyumlari. Chinni va fayans.
• 3. Mineral bog‘lovchi moddalar.
• 4. Xavoda qotuvchi va bog‘lovchi moddalar.
• 5. bog‘lovchi materiallar olish texnologiyasi.

• Silikatlar, yarimsilikatlar, alyumosilikatlarning aralashmasi yoki suyuqlanmalaridan tashkil topgan materiallarga silikatlar deb, ularning ishlab chiqaruvchi sanoat tarmog‘ini silikatlar sanoati deb ataladi. Silikatli materiallar kimyoviy tarkibi, olinish sharoiti, xossa-lari va ishlatilish sohalariga qarab uch guruhga: keramika, bog‘lovchi materiallar va shishaga bo‘linadi.
• Keramika grekcha “keramikos” so‘zidan olingan bo‘lib, giltuproq degan ma’noni anglatadi. Keramik materiallar va buyumlar asosan turli xildagi giltuproqlardan hamda ba’zi bir oksidlardan (SiO2, MgO, Al2O3, Fe2O3, FeO, CaO va boshqalar) tayyorlanadi. Keramik materiallar va buyumlarni tayyorlashdagi umumiylik, pishirish jarayonida xom ashyo yumshab, zarrachalarning bir-biriga yopishib yaxlitlanishidir. Bunda xom-ashyo tarkibidagi oson suyuqlanuvchi aralashmalarning mayda zarrachalari bilan sovush paytida mustahkam birikib qattiq keramikaga ya’ni sopol parchasiga aylanadi. Pishirish yaxlitlanish darajasiga qarab ikki xil, g‘ovak va zich pishgan keramika hosil bo‘ladi.