Ma’ruza 11. Silikat buyumlarning va materiallarning tasnifi, ularning xalq xo‘jaligida ahamiyati. Silikat sanoati

Silikatlarni ishlatilish sohalari

• Kukunsimon silikatlar va alyumosilikatlarni va boshqa mineral moddalarni quydirilsa bog‘lovchi xossaga ega bo‘lgan birikmalarga aylanadi. Silikatli materiallar ayniqsa qurilishda, masalan, qurilish g‘ishtlari, cherepitsalar, qoplama materiallar, o‘tga chidamli va kimyoviy buyumlar, elektr issiqlik va shovqinni izalyasiyalovchi (o‘tkazmaydigan) materiallar qurilish va bezak ishlari tayyorlashda, keramik quvurlar olishda, elektrotexnika va radiotexnika sanoatida, turli xildagi chinni izolyatorlar, isitish asboblari uchun har xil keramik qismlar, sanitariya-gigiena (ozodalik) texnikasi narsalari va xokazolar.
• Keramika materialariga qiziqish shunchalik oshdiki, XXI asrni ba’zan keramika asri deb ham atalmoqda. Hozirning o‘zida noyob mexanik, magnit, elektrik va optik xossalarga ega bo‘lgan, xalq xo‘jaligining turli-tuman sohalarida ishlatiladigan keramik materiallar yaratiladi.

• Keramika buyumlari. Keramika deb turli mineral ashyolardan, asosan tabiiy giltuproqdan, dolomit, magnezit, kvarsit, talk va shunga o‘xshash boshqa materiaalardan tayyorlangan buyumlarga aytiladi.
• Chinni va fayans. Chinni fayansdan kimyoviy tarkibi bilan farq qiladi. Chinnining shixtasi tarkibida kvars ( SiO2 ) va dala shpati
• (Na2O (K2O)*Al2O3*6SiO2 ) miqdori ko‘p bo‘ladi va chinni fayansga nisbatan yuqori haroratda kuydiriladi. Shuning uchun ham chinni zarrachalari zich joylashgan, tiniq va mustahkam, qattiq bo‘ladi, fayans esa g‘ovak, tiniq emas, bo‘sh bo‘ladi. Chinni buyumlar mexanik mustaxkam, termik chidamli, kislota va ishqorlarga chidamli hamda yuqori elektr utkazmaslik xossasiga ega. Chunki ikki xil kattik va yumshok bo‘ladi . Kattik chinni ko‘pincha kimyoviy idishlar , yuqori voltli va izolyatorli (tok o‘tkazmovchi buyumlar) va boshka texnik buyumlar tayorlash uchun ishlatiladi.