Reja: Aluminiy va uning minerallari



Download 89,8 Kb.
bet1/2
Sana02.06.2022
Hajmi89,8 Kb.
#630907
  1   2
Bog'liq
Mavzu 120522110250


Mavzu: Aluminiy
Reja:
1 . Aluminiy va uning minerallari.
2 . Olinishi.
3 . Xossalari.
4 . Aluminiy birkmalari.

Alyuminiy (Aluminium), A1 -Mendeleyev davriy sistemasining III guruhiga mansub kimyoviy element. Tartib raqami 13, atom massasi 26,9815; Aluminiy lot. alumen (achchiqtosh) soʻzidan kelib chiqqan. Tabiatda bitta barqaror izotop holida (AGʻ 100%) uchraydi, bir necha sun’iy radio-aktiv izotoplari bor, ular orasida eng ahamiyatlisi A12’ (yarim yemirilish dav-ri 7,4-105 yil). Aluminiy yer poʻstining ogʻirlik jihatdan 8,8%ini tashkil etadi, ya’ni u kislorod va kremniydan keyin uchinchi, metallar ichida esa birinchi oʻrinda turadi. Metall holidagi Aluminiyni birinchi marta 1825-yil Hans Christian Ørsted topgan. Aluminiy tabiatda sof holda uchramaydi, uning eng koʻp uchraydigan birikmalari: alyumosilikatlar (mas, tuproqning asosiy qismi boʻlgan alyumosilikat, kaolin, andaluzit, alunit minerali), korund (alyuminiy oksid) va boksit. Oʻzbekistonda shulardan kaolin (Toshkent viloyati) va boksit (Navoiy va Fargʻona viloyatlari) topilgan. Aluminiy giltuproq (A12O,)ni kriolit (Na3AlF6) bilan suyuqlantirib, elektroliz qilish yoʻli bilan olinadi.
Barqaror izotopining massa soni 27 (u tabiiy aluminiyning 100% ni tashkil etadi). Elektron konfiguratsiyasi KL3 3 .
Aluminiy tabiatda tarqalganligi jihatdan barcha metallar orasida birinchi, umumiy elementlar orasida uchinchi o’rinni egallaydi. Aluminiy tabiatda faqat birikmalar holida uchraydi. Uning 250 dan ortiq minerallari ma’lum; ularning 100 dan ortig’i aluminiyli silikatlardir. Aluminiyning muhim minerallari: dala shpati(ortoklaz) K[AlS ], natriyli dala shpati(al’bit) Na(AlSi ). Aluminiyning texnikada ahamiyatga ega bo’lgan minerallari: boksid A ; kriolit (hozirgi vaqtda kriolit sun’iy usulda olinadi). Bulardan tashqari, yana kaolinit ko’rinishida uchraydi.
Aluminiy tabiatda alumosiliktlardan tashqari boshqa minerallar- alunit [KAl( , kriolit ( , shpinel [ , oksidi va uning gidrati a-korund va boksid) holida uchraydi. Ulardan tashqari , erkin holda ma’lum bo’lmagan metaaluminiy kislota ( )ning Mg va Zn ionlari bilan hosil qilgan tutgan birikmalari -shpinellar kub panjara hosil qiladilar, ulardan kislorod atomlari tetraedr va oktaedr bo’shliqlar hosil qiladi. Tetraedr bo’shliqlarda oksidlanish darajasi +2 bo’lgan metall ionlari(masalan, magniy shpinelida magniy , rux shpinelida rux ionlari) oktaedrik bo’shliqlarda esa aluminiy atomlari joylashadi.

Download 89,8 Kb.

Do'stlaringiz bilan baham:
  1   2




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish